สภาพปัญหา ความคาดหวังและแนวทางการพัฒนาการศึกษาสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชน จังหวัดสตูล
คำสำคัญ:
ความคาดหวังและแนวทางการพัฒนา, สถาบันศึกษาปอเนาะบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการจัดการศึกษาสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูล 2) เพื่อศึกษาความคาดหวังการจัดการศึกษาสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูล และ 3) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาการจัดการศึกษาสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูล
ผู้วิจัยได้กำหนดกลุ่มตัวอย่างและกลุ่มเป้าหมายในการวิจัย ประกอบด้วย 2 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มตัวอย่างที่ตอบแบบสอบถาม ได้แก่ ผู้ช่วยโต๊ะครู จำนวน 18 คน ครูผู้สอนในสถาบันศึกษาปอเนาะ จำนวน 45 คน คณะกรรมการสถาบันศึกษาปอเนาะ จำนวน 75 คน ตัวแทนผู้ปกครอง จำนวน 75 คน รวมจำนวนทั้งหมด 213 คน และ 2) กลุ่มเป้าหมายที่ให้สัมภาษณ์เป็นผู้บริหารสถาบันศึกษาปอเนาะ ใช้วิธีเลือกแบบเจาะจง จำนวน 9 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า และแบบสัมภาษณ์โดยใช้แนวคำถามที่มีลักษณะเป็นคำถามปลายเปิด การวิเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับสภาพปัญหาและความคาดหวังจากแบบสอบถามโดยหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาการศึกษาสถาบันศึกษาปอเนาะ ใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
- สภาพปัญหาของสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูลมี 4 ด้าน ดังนี้ ด้านสภาพแวดล้อม ด้านปัจจัยนำเข้า ด้านกระบวนการจัดการศึกษาและด้านผลผลิต พบว่า สภาพปัญหาของสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูล โดยภาพรวมมีสภาพปัญหาอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณารายด้านพบว่า ส่วนมากมีสภาพปัญหาอยู่ในระดับมาก เรียงลำดับระดับสภาพปัญหาจากมากไปหาน้อย ดังนี้ ด้านกระบวนการจัดการศึกษาอยู่ในระดับมาก รองลงมาด้านปัจจัยนำเข้าอยู่ในระดับมาก และด้านผลผลิตอยู่ในระดับมากตามลำดับ ส่วนด้านสภาพแวดล้อม มีสภาพปัญหาอยู่ในระดับปานกลาง
- ความคาดหวังของสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูลมี 4 ด้าน ดังนี้ ด้านสภาพแวดล้อม ด้านปัจจัยนำเข้า ด้านกระบวนการจัดการศึกษาและด้านผลผลิต พบว่า ความคาดหวังของสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูล โดยรวมมีความคาดหวังอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณารายด้านพบว่า ส่วนมากมีความคาดหวังอยู่ในระดับมาก เรียงลำดับระดับความคาดหวังจากมากไปหาน้อย ดังนี้ ด้านปัจจัยนำเข้าอยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาด้านผลผลิต ด้านสภาพแวดล้อม และด้านกระบวนการจัดการศึกษาอยู่ในระดับมากตามลำดับ
- แนวทางการพัฒนาการจัดการศึกษาสถาบันศึกษาปอเนาะ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชนจังหวัดสตูล พบว่า มีแนวทางการพัฒนาการจัดการศึกษาสถาบันศึกษาปอเนาะ ดังนี้
ด้านสภาพแวดล้อม จัดที่พักเหมาะแก่การอยู่อาศัยและให้เพียงพอต่อความต้องการของผู้เรียน จัดอาคารเรียนที่เพียงพอต่อผู้เรียน สร้างระบบสาธารณูปโภคให้มีคุณภาพ จัดห้องน้ำ ห้องสุขา ให้มีความเพียงพอ จำเป็นที่ภาครัฐจะต้องเอาใจใส่ให้เท่าเทียบเสมอภาคกับโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาและโรงเรียนรัฐบาลในการจัดการบริหารทุกด้าน สถาบันปอเนาะควรวางแผนการจัดตั้งอาคาร สถานที่ และตำแหน่งจุดบริการต่างๆ เช่น กำแพงขอบเขตเนื้อที่ ห้องเรียน ห้องน้ำ โรงอาหาร สำนักงาน และห้องปฏิบัติงาน เป็นต้น และการเปิดโอกาสให้หน่วยงานภาครัฐเข้าไปจัดการเรียนการสอน โดยอำนวยความสะดวก กับเจ้าหน้าที่ด้วยการจัดห้องทำงาน หรือสถานที่ปฏิบัติงานแต่ละองค์กร และเห็นควรเป็นอย่างยิ่งกับโต๊ะครูในการให้ความร่วมมือกับจำหน้าที่รัฐ ด้วยการให้ความสะดวก ในการทำโครงการแต่ละโครงการ ประสานงาน จัดเตรียมความพร้อมตามโครงการ
ด้านปัจจัยนำเข้า โต๊ะครู และกรรมการควรกำหนดทิศทางการพัฒนาให้ชัดเจนและสอดคล้องตามนโยบายรัฐบาล ภาครัฐหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรสนับสนุนงบประมาณ รัฐบาลควรจัดบุคลากรครูที่มีความสามารถมาสมทบกับบุคลากรครูของสถาบันศึกษาปอเนาะให้เพียงพอกับผู้เรียน สถาบันศึกษาปอเนาะจัดทำหลักสูตรให้สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางแล้วนำสื่อการจัดการเรียนรู้ให้ทันกับสถานการณ์โลกปัจจุบัน และสร้างเครือข่ายกับภาครัฐ กับหน่วยงานเอกชนให้มากยิ่งขึ้น เพื่อสร้างความสัมพันธ์ และยกระดับการบริหารสถาบันศึกษาปอเนาะ
ด้านกระบวนการจัดการศึกษา ส่งเสริมให้โต๊ะครู และผู้ช่วยโต๊ะครูศึกษาต่อในระดับปริญญาตรี สนับสนุนให้บุคลากรครูผู้สอนเข้าร่วมการอบรมเชิงวิชาการและทักษะการสอน ควรมีการประเมินการบริหารสถาบันปอเนาะเช่นเดียวกับประเมินโรงเรียนเอกชนสอนศาสนา พัฒนาระบบสารสนเทศให้เป็นปัจจุบัน จัดทำหลักสูตรและมาตรฐานการเรียนรู้วิชาศาสนาควบคู่กับวิชาชีพ ส่งเสริมสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีในการเรียนการสอนสำหรับนักเรียนในสถาบันศึกษาปอเนาะ
ด้านผลผลิต เทียบโอนความรู้สายสามัญให้กับผู้เรียนที่สำเร็จวิชาศาสนาจากสถาบันศึกษาปอเนาะ เพื่อการศึกษาต่อสายสามัญในระดับที่สูงขึ้น และจัดกิจกรรมโครงการเสริมสร้างทักษะอาชีพให้กับผู้เรียนเพื่อให้สามารถไปประกอบอาชีพในอนาคตได้
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. 2548. ประมวลการจัดการเรียนรู้อิสลามศึกษาในสถาบันศึกษาปอเนาะ จังหวัดชายแดนภาคใต้. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.
จำนงค์ แสงอำไพ. 2542. ปัญหาการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนเอกนสอนศาสนาอิสลาม(ปอเนาะ)เขตการศึกษาที่ 2 และเขตการศึกษาที่ 3. ปริญญานิพนธ์ การศึกษามหาบัญฑิต มหาวิทยาลัยทักษิน วิชาเอกการบริหารการศึกษา.
ณัฏฐินี ปิยะศิริพนธ์. 2548. สภาพและบทบาทของปอเนาะในสังคมไทย:กรณีศึกษาอำเภอเมืองจังหวัดปัตตานี. วิทยานิพนธ์ ศิลปะศาสตรมหาบัณฑิต(พัฒนาสังคม) คณะพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
ธานินทร์ ศิลป์จารุ. 2549. การวิจัยและการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติด้วย SPSS. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:วี.อินเตอร์ พริ้น.
ดร. นิเลาะ แวอุเซ็ง และคณะ 2551. สภาพ ปัญหา และความต้องการในการจัดการศึกษาของสถาบันศึกษาปอเนาะในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี.
นันทกาญน์ เบ็ญเด็มอะหลี. 2542. ปัจจัยที่มีผลต่อการคงสภาพระบบเก่าของโรงเรียนปอเนาะในเจตสามจังหวัดชายแดนภาคใต้. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
บัณฑิตย์ สะมะอุน และคณะ. 2549. พหุวัฒนธรรมกับการพัฒนาการศึกษาใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ : กรณีศึกษาปอเนาะ. ศูนย์มุสลิมศึกษา สถาบันเอเชีย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ไพศาล พรหมยงค์. (2547). โครงการสัมมนาเชิงปฏิบัติการ เรื่องแนวทางการพัฒนาปอเนาะเชิงอนุรักษ์. ม.ป.ท. อัดสำเนา.
มูหามัดรูยานี บากา. (2548). ปอเนาะแหล่งเรียนรู้อิสลามชายแดนใต้ ยะลา : สำนักผู้ตรวจราชการประจำเขตตรวจราชการ 12. เอกสารอัดสำเนา.
มารุต ดำชะอม และคณะ. 2548. การติดตามประเมินผลโครงการพัฒนาอาชีพในโรงเรียนสอนศาสนาอิสลาม/ปอเนาะ/ชุมชน ในพื้นที่จังหวัดยะลา ปัตตานี และนราธิวาส.รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี.
ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยสถาบันศึกษาปอเนาะ พ.ศ.2547. ม.ป.ป. (เอกสารโรเนียว).
วินิจ สังขรัตน์. 2544. อดีต ปัจจุบัน และอนาคตของโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลาม (ปอเนาะ) ในจังหวัดชายแดนภาคใต้. ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สำนักผู้ตรวจราชการประจำเขตตรวจราชการที่ 12 . 2547. แนวทางการพัฒนาสถาบัน
ศึกษาปอเนาะจังหวัดชายแดนภาคใต้.
สุเทพ สุนทรเภสัช. 2547. ปอเนาะ มรดกสถาบันการศึกษากับการบูรณาการทางศาสนาและสังคมของชาวมาเลย์ในจังหวัดชายแดนภาคใต้. บทความในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ลำดับที่ 298 ปีที่ 25 ฉบับที่ 10 สิงหาคม 2547, หน้า 96 – 107.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. (2545). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ ปีพุทธศักราช 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุงเทพมหานคร : พริกหวานกราฟฟิค.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. (2547). ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยสถาบันศึกษาปอเนาะ พ.ศ.2547. เอกสารอัดสำเนา.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. (2549). การพัฒนาการศึกษาจังหวัดชายแดนใต้. ปัตตานี : โรงพิมพ์มิตรภาพปัตตานี.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. (2551). พระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ.2551. กรุงเทพมหานคร : กระทรวงศึกษาธิการ.
สาโรจน์ จรจิตต์. (2550). การจัดการเรียนรู้อิสลามศึกษาในสถาบันศึกษาปอเนาะในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้. ยะลา : เอกสารอัดสำเนา.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2559). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง การศึกษาแนวทางเพื่อยกระดับคุณภาพการจัดการเรียนรู้ของสถาบันศึกษาปอเนาะในจังหวัดชายแดนภาคใต้. กรุงเทพมหานคร : พริกหวานกราฟฟิค.
อิบราเฮ็ม ณรงค์รักษาเขต. 2548. ปอเนาะกับการสร้างอัตลักณ์ของชุมชนในจังหวัดชายแดนภาคใต้. ใน ความรู้กับการแก้ปัญหาความขัดแย้ง กรณีวิกฤติการณ์ชายแดนภาคใต้ อุทัย ดุลยเกษม และเลิศชาย ศิริชัย (บรรณาธิการ) สำนักวิชาศิลปะศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ มูลนิธิเอเชีย มูลนิธิเดอะวิลเลียมแอนด์ฟลอราฮิวเล็ท.
อิบราเฮ็ม ณรงค์รักษาเขต และคณะ. 2551. รายงานการวิจัย เรื่อง วิเคราะห์ความต้องการเพื่อพัฒนากรอบหลักสูตรตาดีกาและสถาบันศึกษาปอเนาะ. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
Kast, Fremost, E. and Resenzweig. 1985. Organizational and Management: A system and Contingency Approach. 4 th. Ed. New York: McGraw Hill Book Company.
Hoy, W.K., Miskel, C.G. (2001), Educational Administration: Theory, Research, and Practice, 6th ed., McGraw-Hill, New York, NY
