การเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศและการจัดการป่าชุมชนบ้านร่องบอน จังหวัดเชียงราย
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศและการจัดการป่าชุมชนบ้านร่องบอน ตำบลม่วงคำ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ดำเนินการวิจัยโดยการวางแปลงสำรวจพรรณพืช การสังเกต การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม การจัดเวทีชุมชน และการอบรมเชิงปฏิบัติการให้ชุมชน ติดตามความเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศป่าชุมชนร่วมกับนักวิจัย ผลจากการวางแปลงสุ่มตัวอย่างขนาด 50x20 ตารางเมตร จำนวน 5 แปลง พบพรรณพืชอย่างน้อย 48 ชนิด เมื่อเปรียบเทียบกับข้อมูลในปี พ.ศ. 2547 พบว่า ไม้ใหญ่ทุกชั้นความโต (เส้นรอบวง) มีความหนาแน่นเพิ่มขึ้น ไม้หนุ่มมีความหนาแน่น 137 ต้นต่อไร่ และกล้าไม้มีความหนาแน่น 1,664 ต้นต่อไร่ ตามลำดับ สำหรับพันธุ์สัตว์พบว่า สัตว์ปีก (นก) และสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกมีจำนวนชนิดที่พบมากขึ้น แต่สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมและสัตว์เลื้อยคลานมีจำนวนชนิดที่พบน้อยลง สภาพป่าบริเวณที่เคยเป็นป่าเต็งรังเริ่มมีพืชเด่นของทั้งป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณผสมกัน ป่าไผ่ซางมีการขยายเพิ่มมากขึ้น ส่วนพรรณไม้ใหญ่เริ่มล้มตาย สำหรับรูปแบบการจัดการเป็นการผสมผสานระหว่างการจัดการโดยวัฒนธรรมชุมชนกับแนวทางตามยุคสมัยที่มีความรู้ทางวิชาการและนวัตกรรม เพื่อให้สอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจ สังคม และแนวนโยบายที่เปลี่ยนแปลง โดยมีการเจรจาพูดคุยเพื่อหาแนวทางร่วมกัน การกำหนดขอบเขตป่าที่ชัดเจน การตั้งคณะกรรมการ การตั้งกฎระเบียบการใช้ประโยชน์ร่วมกัน การเข้าร่วมโครงการป่าชุมชนของกรมป่าไม้ และการเชื่อมโยงความร่วมมือกับหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน ทำให้ป่าชุมชนบ้านร่องบอนเป็นแหล่งเรียนรู้ของประชาชนและหน่วยงานต่างๆ ตลอดจนเป็นต้นแบบการจัดการป่าชุมชนเพื่อให้ชุมชนอื่นๆ ได้นำไปปรับใช้ในพื้นที่ของตนเองต่อไป
Article Details
Area Based Development Research Journal values copyright protection and licensing to safeguard author rights and facilitate the appropriate dissemination of research. Our policies ensure openness, accessibility, and attribution. Authors retain copyright ownership, and articles are published under a Creative Commons Attribution License (CC BY), allowing sharing, adaptation, and proper attribution. Authors have the freedom to publish under the CC BY license, granting broad reuse and distribution permissions. The journal supports posting articles on third-party repositories, adhering to institutional and funding restrictions. Author guidelines detail copyright and licensing requirements, empowering authors with knowledge about their rights and responsibilities. These policies cultivate an environment of collaboration, openness, and responsible sharing, benefiting authors and the research community while honoring intellectual property rights.