การกระจายเชิงพื้นที่ของหมู่บ้านจัดสรรภายในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานครฯ: กรณีศึกษา เขตหนองจอก

บทคัดย่อ

โครงการวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจรูปแบบของหมู่บ้านจัดสรร และเพื่อวิเคราะห์แบบรูปการกระจายเชิงพื้นที่ของหมู่บ้านจัดสรรในพื้นที่เขตหนองจอก เป็นการวิจัยแบบผสมเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ มีวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยใช้วิธีการสำรวจภาคสนามโดยตรง ครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมดของเขตหนองจอก มีการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการใช้สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์เชิงพื้นที่  โดยทำการวิเคราะห์หาแบบรูปการกระจายเชิงพื้นที่ของหมู่บ้านจัดสรรในพื้นที่เขตหนองจอก จากตำแหน่งของหมู่บ้านจัดสรรร่วมกับรูปแบบของหมู่บ้านจัดสรร

            ผลการวิจัย พบว่า หมู่บ้านจัดสรรในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร กรณีศึกษา เขตหนองจอก มีจำนวนหมู่บ้านจัดสรรทั้งสิ้น 104 แห่ง พบหมู่บ้านประเภทบ้านเดี่ยวมากที่สุด กว่าร้อยละ 52.90 และพบประเภทหมู่บ้านจัดสรรที่มีความหลากหลายแบบผสมเพิ่มเติมด้วย โดยผลการวิเคราะห์แบบรูปการกระจายเชิงพื้นที่ พบว่ามีการกระจายเชิงพื้นที่แบบกระจุกตัวหรือเป็นกลุ่มก้อน โดยจะกระจุกตัวอยู่บริเวณที่มีความเป็นเมืองสูง และบริเวณเส้นทางการคมนาคม ซึ่งตรงตามทฤษฎีแหล่งกลาง (Central Place Theory) ของ Walter Cristaller (1933) และทฤษฎีการแพร่กระจายทางพื้นที่ (Spread Theory) ของ Erik Bylund (1960) ที่กล่าวถึงปัจจัยอื่น ที่นอกเหนือจากปัจจัยทางเศรษฐกิจในการประกอบการตัดสินใจตั้งถิ่นฐาน ไม่ว่าจะเป็นระยะทางจากแหล่งงานหรือสถานที่สำคัญใกล้เคียง ทั้งยังพบว่าหมู่บ้านจัดสรรในพื้นที่ส่วนใหญ่มีการตั้งอยู่ในที่ดินประเภทชนบทและเกษตรกรรม (เขตสีเขียว)  ถึงร้อยละ 60.57 ของหมู่บ้านทั้งหมดในเขตหนองจอก อีกทั้งยังพบหมู่บ้านจัดสรรประเภทบ้านทาวน์เฮ้าส์บนที่ดินประเภทอนุรักษ์ชนบทและเกษตรกรรม (เขตสีเขียวมีกรอบและเส้นทแยงสีเขียว) โดยที่ดินดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อการสงวนรักษาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติของพื้นที่ชนบทและแหล่งเกษตรกรรม ซึ่งผิดไปตามข้อกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินตามที่ได้จำแนกประเภทท้ายกฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวมกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 โดยจากผลการวิจัย และข้อค้นพบดังกล่าว ผู้วิจัยจึงมีข้อเสนอแนะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมโยธาธิการและผังเมือง การประปานครหลวง การไฟฟ้านครหลวง ผู้วางโครงข่ายการคมนาคม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการควบคุมและดูแลการขยายตัวของหมู่บ้านจัดสรรในพื้นที่ดังกล่าวให้เป็นไปอย่างเหมาะสม และถูกต้องตามกฎระเบียบข้อบังคับ โดยผลจากการขาดการควบคุมดังกล่าวอาจส่งผลกระทบต่อการพัฒนาและความเพียงพอของสาธารณูปโภค – สาธารณูปการในอนาคต โดยควรที่จะกำกับดูแลการตั้งหมู่บ้านจัดสรรให้เป็นไปตามข้อกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดิน พร้อมทั้งวางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดินให้เหมาะสมต่อความต้องการในอนาคต