การริเริ่มสร้างเจตจำนงในการวางผังเมืองเพื่อป้องกันผลกระทบจากการก่อตั้งมหาวิทยาลัย กรณีศึกษา ตำบลเขาทอง จังหวัดนครสวรรค์

บทคัดย่อ

ในการศึกษาชิ้นนี้ ผู้วิจัยถือโอกาสที่มหาวิทยาลัยมหิดลทำการจัดตั้งวิทยาเขตใหม่ขึ้นที่ตำบลเขาทอง จังหวัดนครสวรรค์ เป็นพื้นที่ศึกษาถึงแนวทางที่จะสร้างให้ชุมชนและท้องถิ่นเกิดเจตจำนงที่จะริเริ่มการวางผังเมือง เพื่อควบคุมและป้องกันปัญหาจากการพัฒนาที่จะเกิดขึ้นสืบเนื่องในพื้นที่โดยรอบมหาวิทยาลัย โดยอาศัยแนวคิดที่เชื่อว่าผังเมืองนั้น ควรริเริ่มขึ้นจากการที่ภาคีต่างๆในท้องถิ่น มีหลักยึดถึงภาพอนาคตที่คาดหวังร่วมกันเป็นสำคัญ โดยเป็นสิ่งที่ควรสถาปนาให้เกิดขึ้นเป็นอันดับแรก เสมือนเป็นธรรมนูญของท้องถิ่น ซึ่งจะเป็นตัวกำหนดกรอบการวางกฎเกณฑ์ในเชิงปฏิบัติต่อไป

            ในการสร้างจุดมุ่งหมายร่วมกันดังกล่าว ผู้วิจัยได้ทดลองสร้างกระบวนการเรียนรู้โดยอาศัยภาพจำลองอนาคต2ชุด ได้แก่ ภาพจำลองอนาคตของชุมชนเขาทองถ้าการพัฒนาเกิดขึ้นอย่างไร้การควบคุม เพื่อสร้างความตระหนักรู้ถึงความเปลี่ยนแปลงที่จะมาถึงและหาข้อสรุปถึงภาพอนาคตที่คาดหวังร่วมกัน และ ภาพจำลองอนาคตการพัฒนาที่เกิดขึ้นภายไต้กรอบกติกาของผังเมือง เพื่อแสดงว่าท้องถิ่นและชุมชนสามารถใช้ผังเมืองเป็นเครื่องมือเพื่อกำหนดอนาคตของตนเองได้อย่างไร โดยกระบวนการและภาพจำลองเหล่านี้ สามารถทำให้ตัวแทนจากภาคีต่างๆที่เข้าร่วมในกระบวนการ เกิดความเปลี่ยนแปลงด้านทัศนคติต่อการพัฒนาที่จะเกิดขึ้น สามารถกำหนดภาพอนาคตที่มุ่งหมายร่วมกันได้ และเกิดความเข้าใจว่าการวางผังเมืองจะช่วยป้องกันปัญหาและทำให้ชุมชนสามารถกำหนดอนาคตของตัวเองได้ในที่สุด