การวางแผนพัฒนาพื้นที่แหล่งท่องเที่ยว กรณีศึกษา คำชะโนด อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเปลี่ยนแปลงและผลกระทบของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกระแสนิยมต่อวิถีชีวิตของคนในชุมชนโดยรอบคำชะโนด อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี และเพื่อเสนอแนะแนวทางการจัดการการท่องเที่ยวและแนวทางการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวคำชะโนด อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี ด้วยวิธีการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วมและการสัมภาษณ์กับกลุ่มเป้าหมายที่เลือกแบบมีเกณฑ์ (Criterion Sampling) จำนวน 5 กลุ่ม ได้แก่ ผู้อยู่อาศัยดั้งเดิม ประชาชนที่ย้ายถิ่นเข้ามา ผู้ประกอบอาชีพและผู้ประกอบการรายย่อย เจ้าหน้าที่ของรัฐและคณะกรรมการบริหารคำชะโนด ผลการวิจัย พบว่า วิถีชีวิตของคนในชุมชนที่เคยมีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและเลี้ยงสัตว์ กลับมีลักษณะโครงสร้างทางสังคมและความสัมพันธ์ของคนในชุมชนคล้ายกับสังคมเมืองมากขึ้น และให้ความสนใจประกอบอาชีพธุรกิจการให้บริการและการค้าขายเพิ่มขึ้น โดยผลกระทบเชิงบวกด้านกายภาพ ด้านเศรษฐกิจ และด้านสังคมและวัฒนธรรมที่เกิดขึ้น ได้แก่ โครงสร้างพื้นฐาน ระบบสาธารณูปโภคและสาธารณูปการมีการพัฒนาและปรับปรุงอยู่เสมอ โอกาส และทางเลือกในการประกอบอาชีพเพิ่มมากขึ้น และวัฒนธรรมในพื้นที่ได้รับการปกป้องอนุรักษ์และฟื้นฟูไม่ให้สูญหายหรือถูกทำลาย ในขณะที่ผลกระทบเชิงลบ ได้แก่ การบุกรุกที่ดิน ระบบนิเวศและสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่บนเกาะคำชะโนดถูกรบกวน คนต่างถิ่นหรือนักธุรกิจเข้ามาแสวงหาผลประโยชน์ในพื้นที่มากขึ้น ค่าครองชีพและราคาที่ดินสูงขึ้น รวมถึงคนในชุมชนมีพฤติกรรมและค่านิยมที่เปลี่ยนแปลงไป จึงได้เสนอแนะแนวทางในการจัดการการท่องเที่ยวและการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวให้มีศักยภาพและยั่งยืนต่อไป