การศึกษาเปรียบเทียบองค์ประกอบของแนวคิดในการจำแนกประเภททางสถาปัตยกรรม: กรณีศึกษาแนวคิดของคัตรแมร์ เดอ ควินซี, ฌาค-นิโคลาส์-ลุยส์-ดูรองด์ และก็อตฟรีด เซมเปอร์ ในช่วงยุคเรืองปัญญา

บทคัดย่อ

ในการศึกษาสถาปัตยกรรมตะวันตก การจำแนกประเภททางสถาปัตยกรรม (Typology) เป็นส่วนสนับสนุนทางเทคนิคที่สำคัญในการทำความเข้าใจการจัดหมวดหมู่รูปแบบทางสถาปัตยกรรม เป็นกรอบความเข้าใจในหลักการทั่วไปที่มีส่วนช่วยในการอธิบายและวิจารณ์งานที่ถูกสร้างขึ้น และทำให้กระบวนการออกแบบทางสถาปัตยกรรมสอดรับกับบริบทความเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยแนวคิดของการจำแนกประเภท มีความเปลี่ยนแปลงและวิวัฒนาการไปตามกาลเวลา เกิดการปรับปรุงหลักการและเรียบเรียงเกณฑ์การพิจารณาให้เท่าทันกับความเปลี่ยนแปลงของกระบวนการออกแบบทางสถาปัตยกรรมในแต่ละช่วงเวลา ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงในปรัชญาการออกแบบที่พยายามจะตอบสนองต่อความต้องการที่เปลี่ยนไปของบริบททางสังคม

บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเข้าใจองค์ประกอบของการเกิดแนวคิดในการจำแนกประเภททางสถาปัตยกรรมผ่านการศึกษาพัฒนาการของการจัดประเภทที่เกิดขึ้นจากศาสตร์อื่น ๆ จนเกิดการประยุกต์กับการศึกษาสถาปัตยกรรมในยุคเรืองปัญญา โดยตัวแทนที่นำมาศึกษาแนวคิดในการจำแนกประเภททางสถาปัตยกรรมเป็นนักคิดและสถาปนิกสำคัญ 3 ท่าน คือ คัตรแมร์ เดอ ควินซี (Antoine-Chrysostome Quatremere de Quincy) ฌาค นิโคลาส์ ลุยส์ ดูรองด์ (Jacques Nicolas Louis Durand) และก็อตฟรีด เซมเปอร์ (Gottfried Semper) ผลที่ได้รับจากการศึกษาพบว่า องค์ประกอบของการแนวคิดในการจำแนกประเภทแบ่งออกเป็น 2 องค์ประกอบ คือ นามธรรมและกายภาพ ซึ่งสามารถใช้เป็นฐานทางวิชาการในการศึกษาสถาปัตยกรรมที่มีความซับซ้อนทางบริบท เช่น ช่วงหลังสมัยใหม่ และสถาปัตยกรรมในปัจจุบัน รวมถึงเป็นฐานในการวิเคราะห์เชิงคุณค่าเพื่อการอนุรักษ์