ที่ว่าง ที่สร้างให้เกิดความยั่งยืนทางสังคม : กรณีศึกษาความสัมพันธ์ของพื้นที่ว่าง และการปฏิบัติการทางสังคม ของพื้นที่เมืองเก่าลำพูน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของพื้นที่ว่างและกิจกรรมที่เกิดขึ้นของ เมืองในระดับภูมิภาค กรณีศึกษา กิจกรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ว่างสาธารณะของเมืองเก่าลำพูน โดย ใช้ชุดทฤษฎีเชิงสัณฐานวิทยาที่เกี่ยวข้องด้วยเรื่องของพื้นที่ และศักยภาพในการเข้าถึงโครงข่าย พื้นที่ว่างของเมือง ที่เรียกว่า “Space Syntax” (Hiller, 1984) วิเคราะห์ร่วมกับ การสังเกต รูปแบบของกิจกรรมในชีวิตประจำวันที่เกิดขึ้นในพื้นที่ว่างสาธารณะของเมือง ทั้งในช่วงเวลาปกติ และช่วงวันสำคัญ

ผลจากการศึกษาพบว่า ในช่วงเวลาปกติกิจกรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ว่างสาธารณะของเมือง ลำพูนจะเกิดขึ้นกระจายทั่วไปในพื้นที่เมือง โดยมีอัตราการสัญจร หรือความนิยมในการใช้พื้นที่ สูงสุดบริเวณพื้นที่ว่างกลางเมืองที่อยู่ในแนวแกนเหนือ-ใต้ ตะวันออก-ตะวันตก รูปแบบของ กิจกรรมที่เกิดขึ้นมีความหลากหลายและกลุ่มผู้ใช้ประโยชน์กิจกรรมในพื้นที่ว่างส่วนใหญ่เป็นกลุ่ม คนในระดับชุมชน ในขณะที่ในช่วงวันสำคัญ กิจกรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ว่างสาธารณะจะลดลงไม่ กระจายไปทั่วเหมือนเช่นในช่วงวันปกติ โดยมีอัตราการสัญจร หรือความนิยมในการใช้พื้นที่สูงสุด บริเวณพื้นที่ว่างกลางเมืองฝั่งตะวันออก รูปแบบของกิจกรรมที่เกิดขึ้นมีความเฉพาะสูงและกลุ่ม ผู้ใช้ประโยชน์กิจกรรมในพื้นที่ว่างส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนในระดับเมืองเป็นหลัก แสดงให้เห็นว่าการ ใช้งานพื้นที่ว่างสาธารณะของเมืองเก่าลำพูนในช่วงปกติต้องการลักษณะของพื้นที่ที่สามารถตอบ สนองต่อกิจกรรมที่มีความยืดหยุ่น และหลากหลาย และกลมกลืนอยู่ในพื้นที่ย่อยระดับชุมชนได้ดี โดยศักยภาพในการเข้าถึงพื้นที่ว่าง หรือเส้นทางสัญจรเป็นปัจจัยที่สำคัญต่อการใช้ประโยชน์พื้นที่ สาธารณะของเมือง และช่วยให้เกิดความเข้าใจในรูปแบบของพฤติกรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ว่างของ เมือง จากวิถีของชีวิตประจำวันที่สะท้อนรูปแบบทางวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นผ่านพื้นที่ว่างและการ ปฏิบัติการในพื้นที่ของเมืองนั้นอย่างแท้จริง

Effective space for sustainable: case study of relative between space and social practice of the old Lamphun city

The objective of this research is to study the relationship between space and activities that happen in the regional city, with special reference to Lamphun Old Town, by using the theory of spatial morphology and potential of accessibility in spatial confi guration called “Space Syntax” (Hiller, 1984) to analyze the pattern of activities in everyday life happened in public space together both of traditional and on daily timeline.

Result of the study shows that, during the day, the pattern of activities scattered all over the public space of the old Lamphun. Spaces at the central area of the north-south and east-west are the most popularity as well as have the highest rate of circulation. There is a various types of activities in spaces and those use space most are local. However, during the traditional festival period, the patterns of activities in public space have changed. The highest circulation rate or popularity is found at the central area of the east side. The spaces are used mostly by the global level. All of these shows that the old Lamphun city spaces need to accommodate the fl exibility for various types of activities during the day. It should be harmonized with the local space in between. The accessibility to the circulation is the main factor for the function of space. Help to understand the pattern, from folkway to everyday life which happened in the public spaces. These genuinely refl ex cultural pattern through the spaces and social practice that happened.