มุมมองของนักศึกษาคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีต่อบทบาทหมอลำการเมือง ในช่วงปี พ.ศ.2557-2565
Main Article Content
บทคัดย่อ
มุมมองของนักศึกษาคณะรัฐศาสตร์มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีต่อบทบาทหมอลำการเมืองในช่วงปี พ.ศ. 2557-2565 มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาบทบาทหมอลำการเมืองในช่วงปี พ.ศ. 2557-2565 2) เพื่อศึกษามุมมองของนักศึกษาคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีที่มีต่อบทบาทของหมอลำการเมืองในช่วงปี พ.ศ.2557-2565 โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ผลการศึกษาพบว่า หมอลำการเมืองในช่วงเวลาดังกล่าวมีบทบาทการต่อสู้ ในลักษณะของการต่อต้านรัฐบาลเผด็จการ การเรียกร้องประชาธิปไตย โดยมักจะพูดถึงความไม่ยุติธรรมที่เกิดขึ้น ตลอดจนใช้หมอลำการเมืองเพื่อบรรยายสภาพบริบทสังคมการเมือง และเป็นกระบอกเสียงในการสะท้อนปัญหาเรื่องความทุกข์ยากลำบาก การถูกกดขี่ขมเหง ความเจ็บปวดและความน้อยเนื้อต่ำใจของพี่น้องชาวอีสาน ซึ่งเป็นการต่อสู้ผ่านบทกลอนลำ และบทบาทการกล่อมเกลาทางการเมือง เป็นลักษณะการสร้างความบันเทิงที่สอดแทรกไปด้วยความรู้ทางการเมือง และได้มีการนำหมอลำการเมืองมาใช้ในการหาเสียงให้กับผู้ลงสมัครรับเลือกตั้ง ซึ่งมักจะเป็นการยกย่องชมเชยและนำเสนอนโยบายของแต่ละพรรคการเมืองเพื่อให้ประชาชนรับรู้ผ่านบทกลอนลำ ในส่วนของมุมมองของนักศึกษาต่อบทบาทหมอลำทางการเมืองในช่วงปี พ.ศ. 2557-2565 พบว่า นักศึกษาส่วนใหญ่มีมุมมองความคิดเห็นต่อหมอลำการเมืองว่าเป็นเรื่องที่ดีในการนำดนตรีเข้ามาผสมผสานในการสื่อสารทางการเมืองเพื่อให้คนในสังคมรับรู้เรื่องราวทางสังคมการเมือง ที่เป็นลักษณะของการวิพากษ์วิจารณ์การทํางานของรัฐบาล การต่อต้านรัฐบาลเผด็จการ และการสะท้อนปัญหาในสังคม ตลอดจนการเรียกร้องประชาธิปไตย การรับรู้เรื่องราวทางการเมืองจากหมอลำการเมืองเหล่านี้ส่งผลให้นักศึกษาเกิดความสนใจและต้องการเข้าไปมีส่วนร่วมทางการเมืองเพิ่มขึ้น อีกทั้งนักศึกษายังเห็นว่าหมอลำการเมืองได้สะท้อนภาพของการต่อสู้และสามารถกล่อมเกลาความคิดทางการเมืองของนักศึกษาได้อีกด้วย อย่างไรก็ตามยังมีนักศึกษาบางส่วนที่มองว่าหมอลำการเมืองเป็นเพียงสื่อที่ให้ความรู้ทางการเมืองและเป็นเครื่องมือการสื่อสารในฤดูเลือกตั้งเพียงเท่านั้น แม้จะเกิดการรับรู้ทางการเมือง แต่นักศึกษาก็ไม่ได้เกิดความสนใจและไม่ได้ต้องการที่จะเข้าไปมีส่วนร่วมทางการเมือง รวมถึงนักศึกษายังไม่เห็น ถึงการต่อสู้และการกล่อมเกลาทางการเมืองอีกด้วย
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกบทความเป็นลิขสิทธิ์ของสถาบันเอเชียศึกษา ดูตัวอย่างอื่นประกอบเอกสารอ้างอิง
กมเลส โพธิกนิษฐ พัชรินทร์ สิรสุนทร และวัชรพล พุทธรักษา. หมอลำ. จากสุนทรียศาสตร์แห่งการกดทับสู่การเป็นดนตรีแห่งอัตลักษณ์, วารสารอารยธรรมศึกษา โขง-สาละวิน 9(1), (January-June2018): 67-69.
กันย์ ชโลธรรังสี. (2555). การเผยแพร่ประชาธิปไตยในอีสาน หลังการปฏิวัติ 2475 บทบาทปัญญาชน-ส.ส.อีสาน. https://prachatai.com/ journal/2012/06/41255
คงสัจจา สุวรรณเพ็ชร. (2564). “หากไม่มีรถถังวันนั้น ฉันก็คงไม่มีวันนี้?” มองย้อน 7 ปี รัฐประหารเปลี่ยนเมืองไทยอย่างไร. https://www.the101.world/7-years-of-prayuth-regime/
นิติกร กรุยวิเชียร. (2561). นายทองมาก จันทะลือ-สตอรี่สยาม. https://storysiam.com/%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87% E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B0%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD/
พิศนุภงศ์ ศรีศากยวรางกูร. (2565). องค์ความรู้ของหมอลำกลอนสะท้อนวิถีชีวิตชาวอีสาน. วารสารการเมืองการปกครอง มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 13(2), (May-August 2023) 227.
ภาณุพงศ์ ธงศรี. (2562). ทองมาก จันทะลือ หมอลำรุ่นแรก ๆ ที่วิจารณ์การเมืองและได้เป็นทั้งสส.- ศิลปินแห่งชาติ. https://www.silpa-mag.com/culture/article_61082
ภาณุพงศ์ ธงศรี. (2565). หมอลำพื้นบ้านวิจารณ์การเมืองจาก “ทองมาก จันทะลือ” ส.ส.หมอลำ ถึง “พรศักดิ์ ส่องแสง”
ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม. (ม.ป.ป.). ฐานข้อมูลหมอลำ. https://cac.kku.ac.th/cac2021/%E0%B8%90%E0%B8%B2 %E0%B8%99%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B8%B3/
ศศิธร คงจันทร์. (2558). “กบฏผู้มีบุญในภาคอีสาน ระหว่างพ.ศ. 2479- 2502: กรณี หมอลำโสภา พลตรี พ.ศ. 2482. ” กบฏผู้มีบุญในภาคอีสาน ระหว่างพ.ศ. 2479- 2502: กรณี หมอลำโสภา พลตรี พ.ศ. 2482. 156-157. https://ir.swu.ac.th/jspui/bitstream/123456789/28403/1/His-Con-Sasitorn-K-smart5.pdf
สุรศักดิ์ สาระจิตร.หมอลําต่อต้านคอมมิวนิสต์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย (ปลายทศวรรษ 2490 ถึงต้นทศวรรษ 2520). วารสารประวัติศาสตร์ ธรรมศาสตร์, 8(2), (กรกฎาคม-ธันวาคม 2564) 141.
สายสกุล เดชาบุตร, กบฏไพร่หรือผีบุญ : ประวัติศาสตร์การต่อสู้ของราษฎรกับอำนาจรัฐเหนือแผ่นดินสยาม( กรุงเทพฯ: ยิปซี กรุ๊ป 2555), 214-220.
สุวิทย์ ธีรศาศวัต และ ชอบ ดีสวนโคก. การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของหมู่บ้านอีสาน เหนือและอีสานกลางก่อนและหลังมีแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ (รายงานผลการวิจัย). (กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2536), 60.
สุวิทย์ ธีรศาศวัต. (2566). กบฏผู้มีบุญอีสาน ผู้นำตั้งตนเป็นผู้วิเศษ-พระศรีอริเมตไตรย สู่จดหมายลูกโซ่ยุคแรกในไทย. https://www.silpa-mag.com/history/article_8986