ธัมมานุปัสสนาตามแนวสติปัฏฐานสูตรในพุทธปรัชญาเถรวาท : ศึกษาเชิงวิเคราะห์

บทคัดย่อ

วิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาหลักสติปัฏฐานสูตรตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาธัมมานุปัสสนาตามแนวสติปัฏฐานสูตรในพุทธปรัชญาเถรวาท 3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ธัมมานุปัสสนาตามแนวสติปัฏฐานสูตรในพุทธปรัชญาเถรวาท เป็นการวิจัยเชิงเอกสารโดยศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎกและผลงานของนักวิชาการในทางพระพุทธศาสนาแล้วสรุปผลการวิจัย

ผลจากการวิจัย พบว่า 1. สติปัฏฐานสูตรในพุทธปรัชญาเถรวาท คือ การตั้งสติพิจารณากาย เวทนา จิต และธรรม มีสติกำหนดรู้อยู่เสมอต่อเนื่องจนเห็นความไม่เที่ยงของการเกิดขึ้น ตั้งอยู่และดับไป ตามลำดับเกิดปัญญาญาณ เห็นแจ้งแทงตลอดอริยสัจ 2. ธัมมานุปัสสนาตามแนวสติปัฏฐานสูตรในพุทธปรัชญาเถรวาท คือ การพิจารณารู้กายในกาย การรู้สุข รู้ทุกข์ในเวทนา รู้จิตในจิต จนเกิดปัญญารู้สภาวธรรมในธรรมที่เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัยซึ่งพระพุทธองค์รับรองว่าทางนี้เป็นทางสายเดียว เพื่อความบริสุทธิ์ของเหล่าสัตว์ เพื่อล่วงโสกะปริเทวะดับทุกข์และโทมนัส เพื่อบรรลุธรรม และทำให้แจ้งพระนิพพาน 3. วิเคราะห์ธัมมานุปัสสนาตามแนวสติปัฏฐานสูตรในพุทธปรัชญาเถรวาท สรุปว่า ผู้ศึกษาและปฏิบัติทั้งหลายพึงตั้งสติพิจารณานิวรณ์ 5 ขันธ์ 5 อายตนะ 12 โพชฌงค์ 7 และอริยสัจ 4 เห็นธรรมในธรรมกำหนดรู้สภาวธรรมว่าเป็นเพียงสภาวธรรมที่เกิดขึ้น