การศึกษาเชิงวิเคราะห์หลักพุทธปรัชญาที่ปรากฏในอาทิตตปริยายสูตร

บทคัดย่อ

วิจัยนี้มีจุดประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาประวัติและความเป็นมาของอาทิตตปริยายสูตร 2) เพื่อศึกษาหลักพุทธปรัชญาที่ปรากฏในอาทิตตปริยายสูตร 3) เพื่อวิเคราะห์หลักพุทธปรัชญาที่ปรากฏในอาทิตตปริยายสูตร เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพแบบเอกสาร
ผลการวิจัย พบว่า 1. ประวัติและความเป็นมาของอาทิตตปริยายสูตร สรุปว่าเป็นพระสูตรที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมแก่เหล่าชฎิลสามพี่น้องและบริวาร 1,000 รูป ณ ตำบลอุรุเวลาเสนานิคมในแคว้นมคธ 2. หลักพุทธปรัชญาที่ปรากฏในอาทิตตปริยายสูตร สรุปว่าสิ่งทั้งปวงเป็นของร้อน คือ อายตนะภายใน อายตนะภายนอก วิญญาณ และสัมผัส เป็นของร้อน ร้อนเพราะไฟกิเลส 3 กอง คือ ราคะ โทสะ และโมหะ ร้อนเพราะเพลิงทุกข์คือชาติ ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกขะ โทมนัส และอุปายาส 3. วิเคราะห์หลักพุทธปรัชญาที่ปรากฏในอาทิตตปริยายสูตร พบว่า 1) ราคะ ความรู้สึกที่เกิดความกำหนัด รักใคร่ ยินดี มีโทษน้อยแต่คลายช้า ให้เจริญกัมมัฏฐานประเภทกายาคตาสติ 2) โทสะ ความเร่าร้อนที่เกิดขึ้นเพราะความไม่ยินดีไม่พอใจ มีโทษมากแต่คลายเร็ว ให้เจริญพรหมวิหาร 4 3) โมหะ ความหลง ความงมงาย มีโทษมากด้วยคลายช้า ให้เจริญอานาปานสติกัมมัฏฐาน