กระบวนทัศน์การพัฒนาหลักสูตรรัฐศาสตร์ที่พึงประสงค์ในบริบทสังคมไทยยุคดิจิทัล

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1. เพื่อศึกษาบริบทสังคมยุคดิจิทัลและแนวทางการพัฒนาหลักสูตรระดับอุดศึกษาในศตวรรษที่ 21 2. เพื่อวิเคราะห์จุดมุ่งหมายและกระบวนทัศน์หลักสูตรสาขารัฐศาสตร์ของมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย และ 3. เพื่อเสนอแนะกระบวนทัศน์การพัฒนาหลักสูตรสาขารัฐศาสตร์ที่พึงประสงค์ในบริบทสังคมไทยยุคดิจิทัล เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และได้ดำเนินการวิจัยโดยมีหนังสือขอสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มตัวอย่าง ผู้แทนคณาจารย์ประจำหลักสูตรคณะต่างๆ จำนวน 7 รูป/คน ผู้แทนนักศึกษาหลักสูตรรัฐศาสตร์ สาขาการปกครอง จำนวน 3 รูป/คน ผู้บริหารและผู้เชี่ยวชาญดิจิตอล 4 รูป/คน และผู้นำท้องถิ่นและชุมชน จำนวน 2 คน ซึ่งเป็นการศึกษาจากประชากรกลุ่มเป้าหมาย จำนวน 16 รูป/คน โดยผู้วิจัยใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Random Sampling) พร้อมทั้งมีการประชุมกลุ่มย่อย (Focus Group) จำนวน 5 รูป/คน

        ผลการวิจัย พบว่า 1. ด้านจุดมุ่งหมายของหลักสูตร ต้องมีจุดมุ่งหมายที่ทันสมัย และสามารถให้ผู้เรียนสามารถศึกษาค้นคว้าได้จากระบบออนไลน์ หรือมีหลักสูตรใหม่ที่มีกระบวนการเรียนการสอนตลอดหลักสูตรให้กับผู้ที่มีความต้องการเรียนทางไกล และเมื่อศึกษาจบแล้วสามารถตอบโจทย์ความต้องการของตลาดแรงงานทั้งในประเทศและต่างประเทศได้ ตลอดการประกอบอาชีพที่มีบทบาทในฐานะผู้นำชุมชน หรือผู้นำองค์กรได้อย่างแท้จริง 2. ด้านการพัฒนาโครงสร้างหลักสูตร มีข้อค้นพบว่า ต้องปรับโครงสร้างของหลักสูตร ทั้งจำนวนหน่วยกิตเนื้อหาสาระ และรายวิชาให้เหมาะสมกับยุคสมัย เน้นการศึกษาค้นคว้าให้เกิดองค์ความรู้ด้านการปกครองที่สอดคล้องกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ที่ผู้เรียนสามารถประยุกต์หลักการทางพระพุทธศาสนาเข้ากับหลักการทางการปกครองใช้ปฏิบัติหน้าที่ด้านการปกครอง เมื่อเรียนจบไปแล้ว 3. ด้านการพัฒนาเนื้อหาของหลักสูตร มีข้อค้นพบว่า เนื้อหาสาระของหลักสูตรต้องมีเนื้อหาสาระที่ครอบคลุมความคิด ความต้องการของสังคมดิจิตอล ตอบโจทย์วิสัยทัศน์ พันธกิจ แผนยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย ตอบสนองความต้องการของผู้เรียนและตลาดแรงงานได้ ส่งเสริมพัฒนานักศึกษาให้มีทักษะการเรียนการสอน การคิดอย่างมีระบบ รู้จักวิเคราะห์ เปรียบเทียบ เพื่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ ๆ ตลอดจนผู้เรียนศึกษาค้นคว้าข้อมูลต่าง ๆ จากแหล่งข้อมูลด้านเทคโนโลยี นวัตกรรม เพื่อการเรียนและการทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ 4. ด้านการพัฒนาสหวิทยาการสมัยใหม่ ๆ มีข้อค้นพบว่า หลักสูตรต้องมีเนื้อสาระรายวิชาที่ผสมผสานหลาย ๆ ศาสตร์ เพื่อให้เป็นหลักวิชาการแบบสหวิทยาการสมัยใหม่ ที่สอดคล้องกับศาสตร์วิชาการทางพระพุทธศาสนา เพื่อให้ผู้เรียนเกิดองค์ความรู้และทักษะใหม่ ๆ ที่เข้ากับยุคสังคมดิจิตอลได้อย่างมีประสิทธิภาพ