ศึกษาวิเคราะห์คำสอนเรื่องไตรลักษณ์ในอนัตตลักขณสูตร
คำสำคัญ:
ศึกษาวิเคราะห์, ไตรลักษณ์, อนัตตลักขณสูตรบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์คำสอนเรื่องไตรลักษณ์ในอนัตตลักขณสูตร เป็นการวิจัยเชิงเอกสารโดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษา พบว่า กฎเกณฑ์ของไตรลักษณ์นั้น เป็นหลักการสำคัญในทางพระพุทธศาสนา มีปรากฏอยู่ในหลายพระสูตรซึ่งมีความหมายที่กว้างและแคบต่างกัน ด้วยเหตุการณ์และสถานการณ์ที่ต่างกัน เช่น อนัตตลักขณสูตร ธัมมจักกัปปวัตนสูตร อุปปาทาสูตร จูฬสัจจกสูตร อานันทสูตร อนิจจสูตร ทุกขสูตร อนัตตสูตร และอนิจจตากถา ซึ่งพระสูตรเหล่านี้ กล่าวถึงความเป็นจริงของสังขารอันได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ที่ตั้งอยู่ในกฎเกณฑ์ของไตรลักษณ์คือ ความไม่เที่ยง ความเป็นทุกข์ และความไม่มีตัวตน เมื่อกล่าวโดยภาพรวมแล้ว พระสูตรทั้งหมดต้องการสื่อให้เห็นถึงความเป็นจริงของสังขารขันธ์ที่ต้องเป็นไปตามกฎของธรรมชาติ ซึ่งบุคคลพึงนำมาพิจารณาให้เห็นตามความเป็นจริงเพื่อละความยึดมั่นถือมั่นแล้วจะบรรลุเป้าหมายสูงสุดในทางพระพุทธศาสนาคือความหมดสิ้นจากกิเลสทั้งปวง
References
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พุทธธรรม. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพุทธโฆษาจารย์. (2542). วิสุทฺธิมคฺค ปกรณวิเสส ภาค 3. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2552). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 16. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอส. อาร์. พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด.
พระโสภณมหาเถระ (มหาสีสยาดอ). (2556). อนัตตลักขณสูตร. แปลโดย พระคันธสาราภิวงศ์. สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโม ป.ธ.9, M.A., Ph.D.) ตรวจชำระ. กรุงเทพมหานคร: หจก. ประยูรสาสน์ไทยการพิมพ์.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2534). พระไตรปิฎกพร้อมอรรถกถาแปล ชุด 91 เล่ม. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
Nayanaponika Mahathera. (1982). The Road To Inner Freedom. Kandy Srilanka: Buddhist Publication Society.