ศึกษาวิเคราะห์คำสอนเรื่องไตรลักษณ์ในอนัตตลักขณสูตร

ผู้แต่ง

  • พระมหาภาคภูมิ ภทฺทเมธี (สันหลง) คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระราชปริยัติมุนี คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระมหาอดิเดช สติวโร คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • สุเทพ พรมเลิศ คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ศึกษาวิเคราะห์, ไตรลักษณ์, อนัตตลักขณสูตร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์คำสอนเรื่องไตรลักษณ์ในอนัตตลักขณสูตร เป็นการวิจัยเชิงเอกสารโดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษา พบว่า กฎเกณฑ์ของไตรลักษณ์นั้น เป็นหลักการสำคัญในทางพระพุทธศาสนา มีปรากฏอยู่ในหลายพระสูตรซึ่งมีความหมายที่กว้างและแคบต่างกัน ด้วยเหตุการณ์และสถานการณ์ที่ต่างกัน เช่น อนัตตลักขณสูตร ธัมมจักกัปปวัตนสูตร อุปปาทาสูตร   จูฬสัจจกสูตร อานันทสูตร อนิจจสูตร ทุกขสูตร อนัตตสูตร และอนิจจตากถา ซึ่งพระสูตรเหล่านี้ กล่าวถึงความเป็นจริงของสังขารอันได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ที่ตั้งอยู่ในกฎเกณฑ์ของไตรลักษณ์คือ ความไม่เที่ยง ความเป็นทุกข์ และความไม่มีตัวตน เมื่อกล่าวโดยภาพรวมแล้ว พระสูตรทั้งหมดต้องการสื่อให้เห็นถึงความเป็นจริงของสังขารขันธ์ที่ต้องเป็นไปตามกฎของธรรมชาติ ซึ่งบุคคลพึงนำมาพิจารณาให้เห็นตามความเป็นจริงเพื่อละความยึดมั่นถือมั่นแล้วจะบรรลุเป้าหมายสูงสุดในทางพระพุทธศาสนาคือความหมดสิ้นจากกิเลสทั้งปวง

References

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พุทธธรรม. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพุทธโฆษาจารย์. (2542). วิสุทฺธิมคฺค ปกรณวิเสส ภาค 3. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2552). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 16. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอส. อาร์. พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด.

พระโสภณมหาเถระ (มหาสีสยาดอ). (2556). อนัตตลักขณสูตร. แปลโดย พระคันธสาราภิวงศ์. สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโม ป.ธ.9, M.A., Ph.D.) ตรวจชำระ. กรุงเทพมหานคร: หจก. ประยูรสาสน์ไทยการพิมพ์.

มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2534). พระไตรปิฎกพร้อมอรรถกถาแปล ชุด 91 เล่ม. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

Nayanaponika Mahathera. (1982). The Road To Inner Freedom. Kandy Srilanka: Buddhist Publication Society.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

28-11-2021