คุณค่าและอิทธิพลของปราสาทแก้วที่มีต่อวิถีชีวิตชาวพุทธ ในอำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

ปราสาทแก้ว เป็นปราสาทขอม ตั้งอยู่ในอำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ สร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 16-18 และเมื่อพระภิกษุชื่อ “พระปลง” ได้มาสร้างวัดและเรียกวัดแห่งนี้ว่า “วัดปราสาทแก้ว” เพื่อเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปและใช้สำหรับประกอบศาสนพิธีทางพระพุทธศาสนา รวมทั้งเป็นศูนย์กลางความศรัทธาของพุทธศาสนิกชน การสร้างปราสาทแก้วสำหรับเป็นสถานที่ประดิษฐานพระพุทธรูปหลวงพ่อพระปืด จึงเป็นเครื่องสื่อให้ระลึกถึงพระพุทธเจ้า และการแสดงความเคารพต่อพระศาสดาด้วย วิถีชีวิตของชาวอำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ส่วนใหญ่ทำหัตถกรรมผ้าไหมและหัตถกรรมเครื่องประดับเงิน ปะเกือมหรือประคำ อันเป็นอัตลักษณ์ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัวเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษจากรุ่นสู่รุ่นมากกว่าหลายร้อยปี คุณค่าและอิทธิพลของปราสาทแก้วต่อวิถีชีวิตของชาวพุทธในอำเภอเขวาสินรินทร์ ใน 3 ด้าน คือ 1) ด้านจิตใจ ปราสาทแก้วเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่ประดิษฐานองค์พระปืด อันเป็นสัญลักษณ์รูปแทนของพระพุทธเจ้า ซึ่งเป็นที่พึ่งทางใจของชาวพุทธ 2) ด้านสังคม เป็นการสืบสานประเพณีวัฒนธรรมของชาวพุทธอนุรักษ์ไว้ให้ชนรุ่นหลังสืบไป 3) ด้านปัญญา นำหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งเป็นวิถีที่นำไปสู่สัมมาทิฏฐิ คือความเห็นชอบตามทำนองคลองธรรม การคิดเป็นระบบอย่างสร้างสรรค์ มีความถูกต้องตามหลักแห่งเหตุและผลในอริยสัจ 4 รู้ดีรู้ชั่ว เรียกได้ว่าเป็น “การดำเนินชีวิตที่ ถูกทาง ถูกต้อง ถูกธรรม” ดังนั้นในบทความนี้ผู้เขียนมุ่งนำเสนอ 3 ประเด็น คือ 1) ประวัติและความสำคัญของปราสาทแก้ว อำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์, 2) วิถีชีวิตของชาวอำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ และ 3) วิเคราะห์คุณค่าและอิทธิพลของปราสาทแก้วต่อวิถีชีวิตของชาวพุทธในอำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ บทความนี้ใช้การศึกษาเชิงเอกสารและและลงพื้นที่สัมภาษณ์ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องแล้วนำเสนอด้วยวิธีการพรรณนาเชิงวิเคราะห์