คุณค่าเชิงสัญวิทยาของความเชื่อการแก้บนของชาวพุทธไทยต่อพระพุทธโสธรตามมุมมองพุทธปรัชญา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับสัญวิทยาของความเชื่อการแก้บนของชาวพุทธไทยต่อพระพุทธโสธร 2) ศึกษาพุทธปรัชญาว่าด้วยความเชื่อของชาวพุทธ 3) วิเคราะห์และประเมินคุณค่าสัญวิทยาของความเชื่อการแก้บนของชาวพุทธไทยต่อพระพุทธโสธรตามมุมมองพุทธปรัชญา 4) สร้างองค์ความรู้ใหม่และรูปแบบคุณค่าเชิงสัญวิทยาของความเชื่อการแก้บนของชาวพุทธไทยตามมุมมองพุทธปรัชญา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยอาศัยวิธีการเก็บข้อมูลจากการศึกษาค้นคว้าเอกสาร ร่วมกับการสังเกตการณ์อย่างไม่มีส่วน ในการวิเคราะห์ วิจักษ์ และวิธาน เพื่อนำไปสู่การสร้างองค์ความรู้ใหม่ในทางปรัชญาและพระพุทธศาสนา

          ผลการวิจัยพบว่า ความเชื่อการแก้บนของชาวพุทธไทยต่อพระพุทธโสธรนั้นแม้โดยองค์รวมจะไม่สอดคล้องกับหลักการของพระพุทธศาสนา แต่ในส่วนย่อยกลับไม่ขัดแย้งต่อหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา เนื่องจากว่า พระพุทธศาสนาไม่ได้ปฏิเสธอิทธิปาฏิหาริย์ เพียงแต่ชี้ให้เห็นว่า อิทธิปาฏิหาริย์ต่างๆ ไม่ใช่แนวทางของการเป็นที่พึ่งอันประเสริฐเพราะไม่อาจนำไปสู่ความพ้นทุกข์ในระดับโลกุตรธรรมได้ แต่เมื่อสำรวจข้อเท็จจริงในพิธีกรรมการแก้บนพบว่า ผู้ที่มาบนบานนั้นจะบนเฉพาะในกรอบของโลกิยะเท่านั้น ไม่มีผู้ใดบนขอในระดับโลกุตระด้วยตระหนักรู้ว่า สิ่งเหล่านั้นไม่อาจจะสำเร็จได้ด้วยการบนบาน เพราะเป็นเรื่องที่ต้องกระทำเอง ดังนั้น ข้อคำตอบในงานวิจัยนี้ได้ตัดสินว่า การแก้บนสามารถที่จะกระทำได้โดยอยู่บนเงื่อนไขให้นำรหัสวัฒนธรรมทางพระพุทธศาสนาเข้าไปแทนรหัสวัฒนธรรมของศาสนาผีและพราหมณ์ที่ครอบงำสัญญะทางพระพุทธศาสนาอยู่เพื่อให้เกิดความหมายใหม่ในทางสัญญะที่ถูกต้องตามหลักพุทธปรัชญาให้เป็นสัมมาทิฏฐิ แก่ผู้มาแก้บนพระพุทธโสธร องค์ความรู้ใหม่จากการวิจัยนี้คือ CMW Model