แนวคิดการพัฒนาจริยธรรมมนุษย์ในยุคโลกไร้พรมแดน เพื่อรองรับ “สังคม 5.0”

บทคัดย่อ

               สังคมโลกปัจจุบันเป็นโลกออนไลน์ยุคดิจิตัลที่คลาคล่ำด้วยเทคโนโลยีการสื่อสารขั้นสูงที่มีประสิทธิภาพ หลากหลายรูปแบบ หลายช่องทาง และหลากหลายเครือข่ายสังคมออนไลน์ ซึ่งส่งผลให้เกิดสภาวะโลกไร้พรมแดนและโลกาภิวัฒน์ นอกจากข้อดีในแง่การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและข่าวเหตุการณ์ต่างๆได้อย่างรวดเร็ว ครอบคลุม และทันใจทันเวลา ยังมีประโยชน์ในด้านโอกาสทางธุรกิจ ในขณะเดียวกันก็เสี่ยงต่อปัญหา วิกฤตการณ์ และภัยคุกคามต่างๆมากขึ้นด้วยทั้งในระดับจุลภาคและมหภาค อาทิ ปัญหาอาชญากร ปัญหาการละเมิดสิทธิ ไปจนถึงสงคราม ซี่งสภาวะของ “สังคม 4.0” ที่เป็นสังคมอุตสาหกรรม รองรับด้วยนโยบายไทยแลนด์ 4.0 ที่เน้นการเพิ่มคุณค่าเชิงเศรษฐกิจด้วยนวัตกรรม และวางกรอบยุทธศาสตร์การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่าสูงสู่ความยั่งยืน ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12-15 ได้รองรับนโยบาย “Thailand4.0” อย่างต่อเนื่อง 20 ปี(พ.ศ. 2560-2579) ส่วนประเทศอื่นๆ โดยเฉพาะญี่ปุ่น มีการคาดการณ์ถึงแนวโน้มสภาพสังคมยุคต่อไปและมีนโยบายรองรับ “สังคม 5.0” กันแล้วซึ่งในไทยมีการเสนอแนวคิด ”ประเทศไทย 5.0” โดยศาสตราจารย์นายแพทย์ประเวศ วะสี มีเป้าหมายคือการอยู่ร่วมกันในสังคมสันติสุขทุกระดับอย่างยั่งยืน โดยการใช้จินตนาการหรือจินตภาพในการสร้าง “จิตสำนึกใหญ่” และ“สัมพันธภาพใหม่” ที่ทุกส่วนทุกระดับสัมพันธ์กันแบบองค์รวมคือต้องพัฒนาร่วมกันไปทั้ง 4 มิติและ 12 องค์ประกอบ คือมิติทางกาย ใจ สังคม และปัญญาซึ่งเน้นไปที่องค์ประกอบ ด้าน “อิทธิปัญญา” และอื่นๆ อาทิ สติ สันติภาพและสันติวิธี เมตตา และสัมมาชีพ เป็นต้น

              แผนพัฒนาสังคมโลกในยุค “สังคม 5.0” ยึดการทรัพยากรมนุษย์เป็นทุนทรัพย์ที่มีคุณค่าสูงสุด เพราะจะทำให้เกิดความเชื่อมโยงระหว่างโลกดิจิตัลกับโลกทางกายภาพอย่างยั่งยืน และเพื่อรองรับสังคมสันติสุขตาม “ประเทศไทย 5.0” ดังนั้นการพัฒนาจริยธรรมมนุษย์จึงเป็นสิ่งจำเป็น ซึ่งจะต้องพิจารณาแนวคิดหลักการและศาสตร์ต่างๆให้ครอบคลุมและมุ่งประสิทธิผลทั้งเชิงนามธรรมและรูปธรรม คือ แนวคิดทฤษฏีที่เกี่ยวกับการพัฒนาจริยธรรมมนุษย์ ที่ประกอบด้วยการพัฒนาทางกายร่วมด้วย โดยเฉพาะศาสตร์ที่นักจิตวิทยาค้นพบความสัมพันธ์ระหว่างสมองมนุษย์กับพฤติกรรมจริยธรรมที่เรียกว่า “จริยธรรมทางสมอง” และถูกใช้เป็นศาสตร์นวัตกรรมในการศึกษามนุษย์ด้านจิตวิทยามานานกว่าหนึ่งทศวรรษแล้ว ทนำมาพิจารณาด้วย ส่วนแนวคิดหลักการอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาพฤติกรรมด้านจริยธรรมมนุษย์ จริยธรรมจรรยาบรรณวิชาชีพ ประกอบด้วย ทฤษฎีทางจริยศาสตร์และจริยธรรม หลักศาสนา/ศีลธรรม จารีตประเพณี และหลักกฎหมาย การพัฒนาจริยธรรมบุคคลและจริยธรรมวิชาชีพควรเน้นทักษะเกี่ยวกับการตัดสินใจด้วยตนเองโดยการใช้เหตุผลเชิงจริยธรรม ซึ่งการพัฒนาจริยธรรมมนุษย์ในระดับวิชาชีพเป็นการพัฒนาทุนมนุษย์ซึ่งจะรองรับและนำสู่สังคมสันติสุขที่ยั่งยืนได้ทุกยุคสมัย

359