แนวโน้มการวิจัยด้านสะเต็มศึกษาในประเทศไทย

บทคัดย่อ

ท่ามกลางการปรับตัวเชิงนโยบายและการผลักดันสะเต็มศึกษาให้เป็นแนวปฏิบัติที่ควรส่งเสริมให้เกิดขึ้นในชั้นเรียนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ส่งผลให้งานวิจัยด้านสะเต็มศึกษาของประเทศไทยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วภายในไม่กี่ปีมานี้ งานวิจัยฉบับนี้เป็นการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ ด้วยวิธีการวิเคราะห์เชิงคุณภาพ เกี่ยวกับงานวิจัยทางสะเต็มศึกษาที่พบในประเทศไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 ถึงปัจจุบัน ทั้งนี้ได้จัดกลุ่มและแสดงแนวโน้มการวิจัยด้านสะเต็มศึกษาโดยปรับปรุงจากกรอบแนวคิดในการวิเคราะห์ของ  Li, Wang & Froyd (2020) คณะผู้วิจัยได้ทำการรวบรวมจากงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสารบนฐานข้อมูล ThaiJo จำนวนทั้งสิ้น 273 บทความวิจัย พบว่ามีการวิจัยในประเด็นต่าง ๆ ครอบคลุม 6 ประเด็นหลัก คือ ประเด็นด้านการจัดการเรียนรู้ ประเด็นด้านหลักสูตร ประเด็นด้านความเชื่อและความรับรู้ของครู ประเด็นด้านการวัดและการประเมินผล ประเด็นการกำหนดนโยบาย และประเด็นการพัฒนาครู ผลการวิจัยพบว่า การวิจัยทางด้านสะเต็มศึกษาของประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นจนถึงปี พ.ศ.2563 และลดลงตามลำดับจนถึงปัจจุบัน โดยมีประเด็นด้านการจัดการเรียนรู้สะเต็มศึกษามีการทำวิจัยมากที่สุด แต่พบงานวิจัยด้านการวัดและประเมินผลน้อย อย่างไรก็ดี งานวิจัยฉบับนี้ได้แสดงทิศทางการทำวิจัยด้านสะเต็มศึกษาในประเทศไทย ตลอดจนชี้ให้เห็นช่องว่างของงานวิจัย ที่สามารถเป็นแนวทางเสนอแนะเพื่อสะท้อนกลับไปยังนักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญ ครูหรือผู้ขับเคลื่อนนโยบายด้านสะเต็มศึกษาในประเทศไทย เพื่อการพัฒนาการวิจัยและต่อยอดในการพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยีของไทย ให้มีศักยภาพเทียบเท่าสากลต่อไป