จารึกพระบฏ วัดนาเตา อ.นาน้อย จ.น่าน

ผู้แต่ง

  • กรรณิการ์ วิมลเกษม, ชัยณรงค์ กลิ่นน้อย คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร

คำสำคัญ:

ภาษาบาลี, จารึก, พระบฎ, วัดนาเตา

บทคัดย่อ

จารึกพระบฏวัดนาเตา อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน จารึกด้วยอักษรธรรมล้านนาเป็นภาษาไทย และภาษาบาลี รวมจำนวน 7 บรรทัดไว้ที่ด้านหลังตรงส่วนล่างของบนพระบฏ ในพุทธศักราช 2358 เนื้อหากล่าวถึงพระภิกษุธรรมชัยและบิดาได้วาดพระบฏถวาย และอธิษฐานขอให้ได้รับอรหัตผลในสมัยของอนาคตพุทธเจ้า ขอให้เกิดเป็นเทวดาและมนุษย์ ขอให้เป็นคนดีดังพระเมตไตย แม้เกิดในชาติใดภพใดขอให้มีปัญญา 3 ประการ ขอให้ได้บำเพ็ญธรรมและขอให้ได้เกิดเป็นคนยากจนและขอให้พรั่งพร้อมด้วยทรัพย์สมบัติตราบถึงพระนิพพาน

จารึกพระบฏนี้มีจุดเด่นอยู่ที่เป็นจารึกที่เขียนบนพระบฏ ซึ่งพบเพียงแห่งเดียวในจังหวัดน่านและมีคำอธิษฐานของผู้กัลปนาแตกต่างไปจากจารึกการกัลปนาในล้านนาโดยทั่วไป เพราะคำอธิษฐานในจารึกนี้ระบุข้อธรรมะขั้นสูงและเขียนเป็นภาษาบาลีถึง 4 บรรทัด ซึ่งแสดงให้เห็นความสามารถในการเรียบเรียงภาษาบาลีและความรู้ในข้อธรรมะทางพุทธศาสนาขอองผู้จารึกได้เป็นอย่างดี

เอกสารอ้างอิง

กรรณิการ์ วิมลเกษม. “ศักราช ศก วัน เดือน ปี ฤกษ์ และยามในจารึกล้านนา.” ใน ดำรงวิชาการ 1,1 (มิถุนายน 2545): 295-320

พระบฏและสมุดภาพไทย. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 2527. (จัดพิมพ์เนื่องในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ และวาระครบรอบ 7 ปี พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหอศิลป 2527.)

มหาจุฬาลงกรณราชวิทฺยาลเยน ปกาสิกถา. สุตตฺนตปิฏเก มหาจุฬาอฏฺฐกถา มธุรตฺถวิลาสินิยา นาม ขุทฺทกนิกายฏฺฐกถาย พุทฺธวํสวณฺณนา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2533.

ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: นามมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น, 2546.

ราชวรมุนี, พระ. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2528.

อุดม รุ่งเรืองศรี. พจนานุกรมล้านนา – ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวง. ปรับปรุงครั้งที่ 1. เชียงใหม่: โรงพิมพ์มิ่งเมือง, 2547.

อุดรคณาธิการ, พระ และจำลอง สารพัดนึก. พจนานุกรม บาลี – ไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2530.

ดาวน์โหลด

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความ