Animals in Isan Literature: An Exploratory Study in Ecocriticism
Keywords:
ecocriticism, representation, ethics, Isan literatureAbstract
This research paper aims to study animals in the Isan literature of the Phrayakhankhak by studying two major themes of ecocriticism: the representation and ethics of human-animal relationships. Animals are presented in the literature in two ways: (1) Animal representing natural powers above human beings, because animals have a better instinct, and a keener perception of the variability of nature than humans. 2) An animal representing sacred power, which is linked to the status of the Phrayakhankhak, who was born a god in the sacred world before reincarnating into the human world. In addition to the representation of animals, it has also been found that meanings have been defined for animals, which represent the ethics of the relationship between humans and animals: 1) Animals are the connector between man and nature. Even though humans commit violent acts against nature and aim to conquer it, when considering the reversal of roles, it is found that when humans suffer disasters for whatever reason, humans have to rely on nature for their livelihood. 2) The animal as an ecological balancer: the war of the Phrayakhankhak and his animals against Phrayatan, in which the animal is an ecological balancer, plays an important role in bringing the world back to normal.
References
ภาษาไทย
กรมศิลปากร, 2516. ปัญหาพระยามิลินท์ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. กรุงเทพฯ: ศิลปาบรรณาคาร.
เก่งกิจ กิติเรียงลาภ และ พนา กันธา, 2567. โลกหลากสายพันธุ์ : ผัสสะ จริยศาสตร์ และการอยู่ร่วมกัน. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์กรมหาชน).
จารุวรรณ ธรรมวัตร, 2522. ลักษณะวรรณกรรมอีสาน. มหาสารคาม: จินตภัณฑ์การพิมพ์.
เฉลิมวุฒิ วิจิตร, 2558. “สัตว์กับการกระทำทางจริยธรรมในพุทธศาสนาเถรวาท.” ใน จาตุรี ติงศภัทิย์ และคณะฯ (บรรณาธิการ), ดิน น้ำ ลม ไฟ ธาตุ จักรวาล พิษ ภัยจากมุมมองมนุษยศาสตร์ (หน้า 167-202). กรุงเทพฯ: สยามปริทัศน์.
ดารินทร์ ประดิษฐทัศนีย์, 2559. พินิจปัญหาสิ่งแวดล้อมผ่านมุมมองวรรณกรรมอเมริกันร่วมสมัย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เดวิด คินส์ลีย์, 2551. นิเวศวิทยากับศาสนา. (แปลโดย ลภาพรรณ ศุภมันตรา). กรุงเทพฯ: แปลนพริ๊นติ้ง.
ธวัช ปุณโณทกม 2525. วรรณกรรมท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
ธัญญา สังขพันธานนท์, 2560. “ใช่เพียงเดรัจฉาน : สัตวศึกษาในมุมมองของการวิจารณ์เชิงนิเวศ” ใน รื่นฤทัย สัจจพันธ์ (บรรณาธิการ), ทฤษฎีกับการวิจารณ์ศิลปะทัศนะของนักวิชาการไทย (หน้า 328-407). ปทุมธานี: นาคร.
นิพล สายศรี, 2555. พญาคันคาก. มหาสารคาม: หจก. อภิชาติการพิมพ์.
ประคอง นิมมานเหมินท์, 2543. นิทานพื้นบ้านศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประเวศ อินทองปาน, 2559. พระพุทธศาสนากับสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพฯ:
สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
พจนีย์ เพ็งเปลี่ยน, 2542. “พญาคันคาก : วรรณกรรมศาสนา” ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม 9. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
พชรพรรณ บุญพร้อมมาก, 2562. “Ecocriticism นิเวศวิจารณ์ : วรรณกรรม ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม โลก” ใน สุรเดช โชติอุดมพันธ์ (บรรณาธิการ), นววิถี : วิธีวิทยาร่วมสมัยในการศึกษาวรรณกรรม (หน้า 375-437). กรุงเทพฯ: สยามปริทัศน์.
พนา กันธา. 2564. “หลากสายพันธุ์นิพนธ์ : วิธีวิทยาเกี่ยวกับโลกหลากสายพันธุ์” ใน ยุกติ มุกดาวิจิตร และ ชัชชล อัจนากิตติ, มานุษยวิทยาพ้นมนุษย์ (หน้า 95-126). กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์กรมหาชน).
มาร์แซล ซาห์ลินส์, 2562. อัสดงคตมายา : ภาพลวงตาของโลกตะวันตกต่อธรรมชาติมนุษย์. (แปลโดย เก่งกิจ กิติเรียงลาภ และ พนา กันธา). กรุงเทพฯ: อิลลูมิเนชันส์ เอดิชันส์.
สุรเดช โชติอุดมพันธ์, 2560. สัตว์ศึกษา : สู่โลกหลังภาพแทน ใน สุดแดน วิสุทธิลักษณ์ (บรรณาธิการ), สิงสาราสัตว์ : มานุษยวิทยาว่าด้วยสัตว์และสัตว์ศึกษา (หน้า 201-233). กรุงเทพฯ : มูลนิธิเพื่อการศึกษาประชาธิปไตยและการพัฒนา (โครงการจัดพิมพ์คบไฟ).
ภาษาต่างประเทศ
Garrard G, 2012. Ecocriticism. New York: Routledge.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Damrong Journal of The Faculty of Archaeology Silpakorn University

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้เป็นผลงานของข้าพเจ้าแต่เพียงผู้เดียว และ/หรือเป็นผลงานของข้าพเจ้าและผู้ร่วมงาน ตามชื่อที่ระบุในบทความจริง และเป็นผลงานที่มิได้ถูกนำเสนอหรือตีพิมพ์ที่ใดมาก่อน