ภาพตัวแทนของอีสานในกวีนิพนธ์ไทยสมัยใหม่

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาภาพตัวแทนของอีสานในกวีนิพนธ์ไทยสมัยใหม่ตั้งแต่ทศวรรษ 2490 ถึงทศวรรษ 2560 ผลการศึกษาพบว่า ภาพตัวแทนของอีสานในกวีนิพนธ์ไทยสมัยใหม่มีทั้งความสืบเนื่องและการปรับเปลี่ยนอย่างมีพลวัตตามปัจจัยทางสังคม กล่าวคือ ในช่วงทศวรรษ 2490 ภาพตัวแทนของอีสานในฐานะพื้นที่แห่งความแห้งแล้งกันดารประกอบสร้างขึ้นอย่างสอดรับกับอุดมการณ์สังคมนิยมเพื่อวิพากษ์ความเหลื่อมล้ำทางสังคม      เมื่อสงครามเย็นสิ้นสุดในช่วงทศวรรษ 2530 กวีประกอบสร้างภาพตัวแทนของอีสานในฐานะคนพลัดถิ่นในสังคมเมืองซึ่งสะท้อนให้เห็นช่วงเวลาที่สังคมไทยพัฒนาเป็นสังคมอุตสาหกรรม ต่อมาในทศวรรษ 2550 กวีถ่ายทอด ภาพตัวแทนของอีสานในฐานะท้องถิ่นที่ได้รับผลจากกระแสโลกาภิวัตน์ด้านวัฒนธรรมและระบบนิเวศ และภาพตัวแทนของอีสานในฐานะวิถีชนบทอันเรียบง่ายและอุดมสมบูรณ์ ภาพตัวแทนดังกล่าวทำหน้าที่รื้อถอนภาพอีสานในฐานะดินแดนแห้งแล้งที่ผลิตซ้ำมานาน ด้วยเหตุนี้ กวีนิพนธ์ได้กลายมาเป็นพื้นที่แห่งการต่อสู้ทางวัฒนธรรมและแสดงให้เห็นถึงการประกอบสร้างอัตลักษณ์อีสานที่สัมพันธ์กับอำนาจรัฐไทยและบริบทโลกาภิวัตน์