การสืบทอดและการดัดแปลงเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่เป็นบทละครรำของกรมศิลปากร

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาการสืบทอดและการดัดแปลงเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่เป็นบทละครรำของกรมศิลปากร ช่วง พ.ศ. 2495-2561 ผลการศึกษาพบว่า บทละครรำเรื่องพระอภัยมณีของกรมศิลปากร สืบทอดลักษณะสำคัญของเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่หลายประการ ได้แก่ การสืบทอดเนื้อเรื่อง ตัวละครและกลอนเดิมของสุนทรภู่ ด้านการดัดแปลงพบว่า ในด้านรูปแบบ กรมศิลปากรดัดแปลงกลอนเดิมของสุนทรภู่ รวมทั้งดัดแปลงรูปแบบและเพิ่มองค์ประกอบต่างๆ ให้เป็นบทละครรำสำหรับใช้แสดงจริง ได้แก่  การแต่งกลอนบทละครขึ้นใหม่ การบรรจุเพลงร้องและเพลงหน้าพาทย์ การกำกับเจรจา การแบ่งองก์-ฉาก และการกำกับวิธีแสดง ส่วนด้านเนื้อหาพบว่า มีการดัดแปลงโดยการตัดรายละเอียดเนื้อหา เพิ่มเหตุการณ์ และสลับเหตุการณ์ เพื่อให้เหมาะแก่การแสดง ด้านตัวละครมีการเพิ่มตัวละคร ลดตัวละคร และปรับเปลี่ยนลักษณะตัวละครบางตัว นอกจากนี้ ยังมีการแทรกชุดการแสดงเพื่อสร้างสีสันแก่การแสดงละครรำด้วยการสืบทอดและการดัดแปลงดังกล่าวนี้ทำให้บทละครรำเรื่องพระอภัยมณีของกรมศิลปากรมีความเหมาะสมแก่การแสดงละครรำและได้รับความนิยมตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน