ความสัมพันธ์ไทย – อินเดีย: ศึกษาจากถ้ำศาสนสถานระยะแรกในประเทศไทย

บทคัดย่อ

ชุมชนสมัยประวัติศาสตร์ในระยะแรกในประเทศไทย ทั้งในวัฒนธรรมทวารวดีและศรีวิชัยได้ประยุกต์แนวคิดในการสร้างถ้ำศาสนสถานจากประเทศอินเดียมาสร้างถ้ำศาสนสถานในดินแดนของตน ทั้งถ้ำที่เนื่องในพุทธนศาสนาและศาสนาพราหมณ์โดยมีทั้งถ้ำที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติแล้วมนุษย์ในเข้าไปใช้พื้นที่ปรับปรุงเป็นศาสนสถาน และถ้ำที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติแล้วมนุษย์ในอดีตเข้าไปใช้พื้นที่ปรับปรุงเป็นศาสนสถาน และถ้ำที่เกิดจากการขุดเจาะภูเขาเข้าไปซึ่งเป็นเทคนิคเดียวกันกับที่พบในประเทศอินเดียว แต่สิ่งที่แตกต่างกันประการหนึ่งคือ ในไทยนิยมใช้ปูนปั้นหรือดินดิบในการสร้าง หรือ ประดับตกแต่งภาพที่สลักผนังถ้ำ ซึ่งไม่พบในถ้ำศาสนสถานของอินเดีย อย่างไรก็ตาม ในส่วนของรายละเอียดทางด้านประติมานวิทยาและรูปแบบศิลปกรรมต่างๆ ทั้งภาพเล่าเรื่องทางพุทธศาสนาและลวดลายประดับตกแต่งที่ปรากฏในถ้ำศาสนสถานระยะแรกๆของไทย ก็มีลักษณะหลายประการคล้ายกับศิลปะอินเดีย