เครือข่ายทางสังคมในวัฒนธรรมโลงไม้บนพื้นที่สูง อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน (2,120-1,250 ปีมาแล้ว)

บทคัดย่อ

การศึกษาเครือข่ายการทำและใช้โลงไม้ของวัฒนธรรมโลงไม้ อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน ในช่วง 2,120-1,250 ปีมาแล้ว มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายความสัมพันธ์ภายในกลุ่มวัฒนธรรมเดียวกันของ
แหล่งโบราณคดีวัฒนธรรมโลงไม้จำนวน 33 แห่ง โดยการวิเคราะห์เครือข่ายทางสังคม ซึ่งวิเคราะห์จากความคล้ายคลึงของรูปแบบหัวโลงของโลงไม้จำนวน 204 โลง และตีความร่วมกับค่าอายุคาร์บอน-14 ของโลงไม้
ผลการศึกษาพบว่า 1) เครือข่ายรูปแบบหัวโลง 1A, 1B และ 5D เชื่อมโยงหนาแน่นมากที่สุด เครือข่ายรูปแบบ 2A, 2B, 5C, 6C และ 8D มีความหนาแน่นปานกลาง และเครือข่ายรูปแบบ 5F, 6A และ 6F เชื่อมโยงเบาบาง ดังนั้นความหนาแน่นของเครือข่ายสัมพันธ์กับความต่อเนื่องของการทำและใช้โลงไม้ รูปแบบหัวโลงที่มีเครือข่ายหนาแน่นถูกทำและใช้ต่อเนื่องหลายช่วงเวลา ส่วนรูปแบบหัวโลงที่มีเครือข่ายขนาดเล็กถูกทำและใช้ในช่วงเวลาสั้น ๆ 2) คนวัฒนธรรมโลงไม้ในลุ่มน้ำสาขาเดียวกันและต่างลุ่มน้ำสืบทอดภูมิปัญญาการทำโลงไม้ โดยลุ่มน้ำสาขาลาง แม่ละนา และของอาจเป็นกลุ่มวัฒนธรรมเดียวกัน 3) แหล่งโบราณคดีที่มีค่าระดับความเป็นศูนย์กลางสูงมีรูปแบบหัวโลงที่หลากหลาย รวมทั้งรูปแบบหัวโลงดั้งเดิม มีโลงไม้จำนวนมากและพบ
ฟันตกแต่ง แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มสังคมหลายกลุ่ม 4) ความต่อเนื่องและเปลี่ยนแปลงของค่าอายุคาร์บอน-14 ของรูปแบบหัวโลง ทำให้ทราบเบื้องต้นว่าอาจมีพลวัตของเครือข่ายการทำและใช้โลงไม้ และ
5) วัฒนธรรมโลงไม้ในช่วง 1,700 ปีมาแล้ว มีการติดต่อกับกลุ่มสังคมใหม่ เครือข่ายอาจขยายตัวมากขึ้น เนื่องจากพบรูปแบบหัวโลงรูปแบบใหม่ที่ต่างไปจากรูปแบบที่พบทั่วไป