การกำหนดอายุผ้าผะเหวดโบราณวัดป่าสักดาราม จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ประการหนึ่งเพื่อตรวจสอบการกำหนดอายุสมัยของผ้าผะเหวดโบราณวัดป่าสักดาราม จังหวัดร้อยเอ็ด ซึ่งจะบ่งบอกถึงประวัติความเป็นมาของผ้าผะเหวดผืนนี้ได้อย่างชัดเจนมากขึ้น โดยใช้วิธีการศึกษารูปแบบศิลปะและวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบกับงานศิลปกรรมในแหล่งต่างๆ
ผลการศึกษาพบว่าผ้าผะเหวดโบราณผืนนี้มีรูปแบบศิลปกรรมผสมผสานระหว่างงานจิตรกรรมไทยแบบประเพณีกับอิทธิพลศิลปะตะวันตกและความเป็นท้องถิ่น สะท้อนให้เห็นถึงฝีมือช่างท้องถิ่นอีสาน ดังที่ช่างมีอิสระเลือกสรรเหตุการณ์ในฉากกัณฑ์ต่างๆ ของพระเวสสันดรชาดกมาเขียนภาพเล่าเรื่องลงบนผืนผ้าครบทั้ง 13 กัณฑ์ โดยยึดเอาสถานที่เป็นหลักและคำนึงถึงห้วงเวลาที่เกิดเหตุการณ์นั้นๆ พร้อมทั้งให้ความสำคัญกับฉากวิถีชีวิตจึงเขียนภาพเอาไว้ในพื้นที่เฉพาะ แสดงถึงความสมจริงในมิติของเรื่องราวตามหลักสัจนิยม นอกจากนี้ปรากฏภาพต้นกัลปพฤกษ์มีลักษณะคลี่คลายไปจากงานช่างในครึ่งหลังพุทธศตวรรษที่ 25 แต่การแต่งกายของบุรุษและสตรีรวมไปถึงเครื่องใช้ไม้สอยต่างๆ มีลักษณะนิยมตามยุคสมัยในรัชกาลที่ 6 ถึงต้นรัชกาลที่ 7 จึงควรกำหนดอายุผ้าผะเหวดโบราณผืนนี้อยู่ในช่วงครึ่งหลังพุทธศตวรรษที่ 25