นิราสสังขาร: การเดินทางเพื่อความหลุดพ้น

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งนำเสนอสารสำคัญของวรรณคดีเรื่องนิราสสังขารซึ่งบอกเล่าเรื่องราวการเดินทางในจินตนาการของกวีที่มีแนวคิดและหลักธรรมทางพุทธศาสนาเข้ามาเกี่ยวข้อง ได้แก่ ขันธ์ห้า สังสารวัฏ นิพพาน ไตรลักษณ์ และอริยสัจสี่ นิราศเรื่องนี้เป็นตัวอย่างอันดีที่ชี้ให้เห็นว่าในการถ่ายทอดหลักธรรมมิได้จำกัดอยู่เฉพาะในคัมภีร์หรือตำราทางศาสนาเท่านั้น แต่ยังสามารถสื่อสารในรูปแบบของวรรณคดีนิราศได้ด้วย นอกจากนั้นนิราสสังขารยังต่างกับวรรณคดีนิราศเรื่องอื่นๆ คือไม่ได้นำเสนอเรื่องราวการเดินทางของกวีที่จำต้องจากถิ่นที่อยู่และคนรัก หากแต่เป็นการละจากร่างกายและความเป็นตัวตนเพื่อเป้าหมายสูงสุดคือความหลุดพ้นจากสังสารวัฏ การเดินทางในวรรณคดีเรื่องนี้จึงเป็นการปล่อยวางทุกสิ่งเพื่อไปสู่นิพพานซึ่งเป็นความสุขสงบอย่างแท้จริง