การรำลิเกทางครูเด่นชัย เอนกลาภ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่อง การรำลิเกทางครูเด่นชัย เอนกลาภ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรำลิเกในรูปแบบของครูเด่นชัย เอนกลาภโดยศึกษารวบรวมข้อมูลจากเอกสารทางวิชาการ งานวิจัย การสังเกตการณ์ การสัมภาษณ์เพื่อเป็นองค์ความรู้ที่สำคัญต่อวงการลิเก ครูเด่นชัย เอนกลาภ เป็นบุคคลสำคัญทางวงการลิเกที่มีกระบวนการสืบทอดจากครูหอมหวล นาคศิริและครูน้อม รักประจิตต์  ครูเด่นชัย เอนกลาภ นำกระบวนการที่ได้รับการถ่ายทอดมาส่งมอบให้กับบุคคลที่มีความสนใจทางการแสดงลิเก อีกทั้งยังมีกระบวนการสร้างสรรค์ที่เป็นการรำเพลงเสมอออกภาษา จนเป็นรูปแบบการรำเฉพาะทางของครูเด่นชัย  ประเด็นที่ศึกษาในทางการรำลิเกทางครูเด่นชัย อเนกลาภ ประกอบด้วย การรำเพลงเสมอ ซึ่งเป็นเพลงหน้าพาทย์ใช้ประกอบกิริยาการเดินทางของตัวละครในการแสดงลิเก ได้รับการถ่ายทอดมีจำนวน 5 เพลง ได้แก่ 1. เพลงเสมอไทยใช้กับสัญชาติ    ตัวละครไทย 2. เพลงเสมอพม่าใช้กับสัญชาติตัวละครพม่า 3. เพลงเสมอมอญใช้กับสัญชาติตัวละครมอญ 4. เพลงเสมอลาว  ใช้กับสัญชาติตัวละครลาว 5. เพลงเสมอเขมรใช้กับสัญชาติตัวละครเขมร นอกจากการรำเพลงเสมอออกภาษาต่างๆ แล้ว ผู้วิจัยได้ศึกษาการรำที่สำคัญของครูเด่นชัย คือ การรำเข้าพระเข้านางหรือรำเกี้ยวเป็นการรำของตัวพระและตัวนางในบทรักใช้เพลงมะลิเลื้อย ประกอบการแสดงและการรำขี่ม้ารำทวนเป็นลักษณะของการรำอวดฝีมือของผู้แสดง

การศึกษาวิจัยเรื่องการรำลิเกทางครูเด่นชัย เอนกลาภ ผู้วิจัยพบว่า กระบวนท่ารำลิเกเป็นการสืบทอด จากรุ่นสู่รุ่นและสร้างสรรค์ขึ้นใหม่ในเชิงอนุรักษ์ ซึ่งยังคงสืบทอดการแสดงลิเกอย่างต่อเนื่อง และคาดว่าจะมีการพัฒนาสืบต่อไปอย่างไม่หยุดยั้งคู่กับการแสดงลิเก