การวางกรอบข่าวเด็กของหนังสือพิมพ์ไทยและการวิเคราะห์ประเด็นจริยธรรมและสิทธิเด็ก

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ลักษณะของกรอบข่าวเด็กในข่าวหน้า 1 (2) ปัจจัยที่มีผลต่อการวางกรอบข่าวเด็ก และ (3) ทัศนคติของผู้รับสารที่มีต่อกรอบข่าวเด็กในข่าวหน้า 1 เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี โดยการวิจัยเชิงปริมาณใช้การวิเคราะห์เนื้อหา และการวิจัยเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก และสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้ค่าความถี่และค่าร้อยละ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การสร้างข้อสรุปเชิงอุปนัย

ผลการวิจัยพบว่า (1) หนังสือพิมพ์ไทยมุ่งวางกรอบการระบุสภาพปัญหามากที่สุด ส่วนกรอบการเสนอแนวทางแก้ไขปัญหามีน้อยที่สุด การวิเคราะห์จริยธรรมพบว่า พาดหัวข่าวและความนำขัดหลักจริยธรรมว่าด้วยการตัดสินพิพากษา การด่าทอประณาม และการเร้าอารมณ์ด้วยถ้อยคำรุนแรง ส่วนภาพข่าวขัดหลักจริยธรรมว่าด้วยการลดทอนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ การเปิดเผยตัวตน และการสร้างภาพเหมารวมให้กับเด็ก ผลการศึกษากรอบข่าวเด็กตามแนวคิดสิทธิเด็ก พบว่า หนังสือพิมพ์ให้ความสำคัญกับการวางกรอบสิทธิที่จะได้รับการคุ้มครองมากที่สุด ขณะที่กรอบข่าวสิทธิในการมีส่วนร่วมถูกนำเสนอน้อยที่สุด (2) ปัจจัยภายในที่มีผลต่อการวางกรอบข่าวเด็กของหนังสือพิมพ์ไทย ได้แก่ นโยบายขององค์กร คุณค่าข่าว และบุคลากรข่าว ส่วนปัจจัยภายนอกได้แก่ เทคโนโลยี การแข่งขัน สังคมและวัฒนธรรม และการกำกับดูแล (3) กรอบข่าวเด็กเชิงบวกทำให้ผู้ปกครองเข้าใจธรรมชาติของเด็กมากขึ้น ขณะที่กรอบข่าวเด็กเชิงลบ ส่งผลให้ผู้ปกครองเกิดความวิตกกังวลกลัวจะเกิดเหตุการณ์ที่ไม่ดีกับลูกหลานในฐานะผู้ถูกกระทำ นักวิชาการสื่อสารมวลชนและผู้แทนองค์กรด้านเด็ก เห็นว่า การขาดจริยธรรมและไม่คำนึงถึงสิทธิเด็กในการรายงานข่าวส่งผลให้เกิดการละเมิดอัตลักษณ์บุคคลของเด็ก การเปิดเผยตัวตนของเด็ก การปลูกฝังทัศนคติและค่านิยมเชิงลบ ตลอดจนการแฝงอคติในการแบ่งเชื้อชาติ ชนชั้น และภูมิภาค ผ่านการเลือกนำเสนอเพียงบางแง่มุมและการผลิตซ้ำ