การศึกษาการดำเนินงานโซ่อุปทานสินค้าอาหารทะเลปลอดภัย: กรณีศึกษาวิสาหกิจเพื่อสังคมร้านคนจับปลาสตูล
คำสำคัญ:
วิสาหกิจเพื่อสังคม, โซ่อุปทาน, ชาวประมงพื้นบ้าน, การจัดการบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากิจกรรมการดำเนินงานของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องหลักในสายโซ่อุปทานภายใต้ตัวแบบ SCOR ของสินค้าอาหารทะเลปลอดภัย กรณีศึกษาวิสาหกิจเพื่อสังคมร้านคนจับปลาสตูล โดยอาศัยระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพในการหาคำตอบ วิธีการเก็บข้อมูล ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่มเล็ก และการสังเกตแบบมีส่วนร่วม ผู้ให้ข้อมูลหลัก ประกอบด้วย ผู้จัดการร้านคนจับปลาสตูล ผู้จัดการร้านคนจับปลากลาง พนักงานร้านคนจับปลา แพปลาพื้น ชาวประมงพื้นบ้าน ผู้วิจัยบันทึกการสนทนาด้วยเครื่องอัดเสียง และวิเคราะห์ข้อสรุปด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) จากการศึกษา พบผู้มีส่วนเกี่ยวข้องหลักในสายโซ่อุปทาน ดังนี้ (1) โซ่อุปทานในส่วนต้นน้ำ ประกอบด้วย ชาวประมงพื้นบ้านและแพปลาพื้นบ้านในฐานะผู้ขายปัจจัยการผลิต (2) โซ่อุปทานในส่วนกลางน้ำ ประกอบด้วย ร้านคนจับปลาสตูลในฐานะผู้รับซื้อปัจจัยการผลิตเพื่อแปรรูปสินค้า และ (3) โซ่อุปทานในส่วนปลายน้ำ ประกอบด้วย ร้านคนจับปลากลาง กรุงเทพฯ ซึ่งเป็นผู้จัดจำหน่ายสินค้าให้แก่ผู้บริโภคและร้านค้าปลีก สำหรับการดำเนินงานในทัศนะแห่งความยั่งยืน ร้านคนจับปลาสตูลเป็นวิสาหกิจเพื่อสังคมที่ดำเนินงานครบ 3 องค์ประกอบ ดังนี้ (1) ผลลัพธ์ทางเศรษฐกิจ อาทิ ผลกำไรจากการจำหน่ายสินค้าเพื่อหล่อเลี้ยงองค์กร (2) ผลลัพธ์ทางสังคม อาทิ การรับซื้อสัตว์น้ำที่มีคุณภาพในราคาที่สูงและปันผลกำไรคืนสู่ชาวประมงพื้นบ้าน รวมถึงการผลิตสินค้าปลอดภัยให้แก่ผู้บริโภค และ (3) ผลลัพธ์ทางสิ่งแวดล้อม อาทิ การปันผลกำไรและการมีส่วนร่วมในการผลักดันให้เกิดกิจกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล และการทำประมงอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
Amage, N., Aueaungkul, A., Bunmak, S., & Srichookiat, S. (2019). Sustainable procurement for enterprise: a case study of Fisherfolk shop Nakhon si thammarat. The National Conference on Business Management and Innovation 2019 (NCBMI 2019) “Transforming Business Enterprise” (456-462). Khonkaen: Khonkaen University. (in Thai)
Antonio, & Lau, K.W. (2011). The implementation of social responsibility in purchasing in Hong Kong/Pearl River Delta: A case study. Strategic Outsourcing: An International Journal, 4(1), 13-46.
Aueaungkul, A., Bunmak, S., Amage, N., & Srichookiat, S. (2020). Supply chain management of safe seafood products: A Case study of fisherfolk shop in Pracuap Khiri Khan province. WMS Journal of Management, 9(1), 37-51. (in Thai)
Bowersox, D. J., Closs, D. J., & Coope, M. B. (2002). Supply chain logistics management. New York: McGraw-Hill.
Chitchob, T., Sompan, N., Yaosamangmas, S., & Duangwaeo, P. (2014). Development of supply chain models of organic jasmine rice in Thailand. Gankasert, 42(2), 243–249. (in Thai)
Christopher, M. (2011). Logistics & Supply Chain Management (4th edition). Harlow: Pearson Education.
Kongkaew, J. (2015, June 19). ‘Fisherfolk’ tale of ‘Fish Catcher’. Bangkokbiznews. Retrieved from: http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/651374 (in Thai)
Mont, O., & Leire, C. (2009). Socially responsible purchasing in supply chains: Drivers and barriers in Sweden. Social Responsibility Journal, 5(3), 388-407.
Noonin, S. (2014). Organizational analysis: Social. Journal of Social Sciences Srinakharinwirot University, 17(1), 358-372. (in Thai)
Ntabe, E. N., LeBel, L., Munson, A. D., & Santa-Eulalia, L. A. D. (2015). A systematic literature review of the Supply Chain Operations Reference (SCOR) model application with special attention to environmental issues. International Journal of Production Economics, 169, 310–332.
Nuchpiam, P., Prateeppornnarong, D., & Jenjarrussakul, B. (2018). Social enterprise in Thailand: Some observations on the social enterprise promotion bill. Journal of Thai Ombudsman, 11(1), 109-141. (in Thai)
Pagell, M., Wu, Z., & Wasserman, M. E. (2010). Thinking differently about purchasing portfolios: an assessment of sustainable sourcing. Journal of Supply Chain Management, 46(1), 57-73.
Sangworn, S., & Teeravaraprug, J. (2012). Supply chain cost of pickled fish: Case study - OTOP Banmi Lopburi. MUT Journal of Business Administration, 9(1), 84-97. (in Thai)
Schalttegger, S., & Burritt, R. (2014). Measuring and managing sustainability performance of supply chains: Review and sustainability supply chain management framework. Supply Chain Management: An International Journal, 19(3), 232-241.
Schneider, L. & Wallenburg, C. M. (2012). Implementing sustainable sourcing – does purchasing need to change. Journal of Purchasing & Supply Management, 18(4), 243-257.
Siriphattrasophon, S. (2015). A conceptual study of social enterprise development in Thailand. Journal of the Association of Researchers, 20(2), 30-47. (in Thai)
Supply Chain Council. (2012). Supply Chain operations Reference Model Revision 11.0. Retrieved from: https://www.academia.edu/29275319/Supply_Chain_Operations_ Reference_Model_Revision_11.0 [30 October 2018]
Thoucharee, S., & Pitakaso, R. (2012). Logistics and supply chain management of rice in the northeastern area of Thailand. KKU Research Journal, 17(1), 125-141. (in Thai)
