การพัฒนาศักยภาพชุมชนเชิงรุกอย่างยั่งยืนเพื่อการศึกษาที่มีคุณภาพ (SDG4)
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการพัฒนาศักยภาพชุมชนเชิงรุกอย่างยั่งยืนเพื่อการศึกษาที่มีคุณภาพตามเป้าหมาย SDG4 การวิจัยใช้วิธีวิจัยและพัฒนา (R&D) แบบผสานวิธี (Mixed Methods) แบบ Explanatory Sequential Design ดำเนินการ 3 ระยะ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยบุคลากรทางการศึกษาและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในจังหวัดนนทบุรีจำนวน 212 คน สำหรับการสำรวจความต้องการ การประเมินรูปแบบในพื้นที่ทดลองจำนวน 36 คน และผู้เรียนจำนวน 462 คน ใช้เครื่องมือวิจัยทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ 13 ชนิด วิเคราะห์ข้อมูลด้วยดัชนี PNIModified สถิติ t-test และ Cohen's d
ผลการศึกษาพบว่า ชุมชนมีความต้องการเร่งด่วนสูงสุดในการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาและกระบวนการเรียนรู้ (PNIModified = 0.32) รองลงมาคือการบูรณาการเทคโนโลยีและการเรียนรู้ตลอดชีวิต (0.29) และการพัฒนาศักยภาพชุมชนเชิงรุก (0.27) ผู้วิจัยได้นำข้อมูลไปพัฒนา "รูปแบบ 4D-CEM Model" ที่บูรณาการ 4 มิติหลัก ได้แก่ การพัฒนาทุนมนุษย์ การเสริมสร้างความเข้มแข็งทางสังคมและวัฒนธรรม การจัดสรรทรัพยากรทางการศึกษา และการพัฒนาระบบการศึกษาที่มีคุณภาพ โดยขับเคลื่อนผ่าน "กระบวนการ PARER" 5 ขั้นตอน ประกอบด้วย การมีส่วนร่วม การปฏิบัติการ การสะท้อนคิด การขยายผล และการเสริมแรง ซึ่งรูปแบบที่พัฒนาได้รับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญในระดับเหมาะสมมาก (IOC = 0.86) ผู้ปฏิบัติงานในพื้นที่ประเมินรูปแบบในระดับมากที่สุด ( = 4.45) ทั้งด้านความเหมาะสม ความสอดคล้อง ความเป็นไปได้ และความยั่งยืน ผลการทดลองใช้รูปแบบกับกลุ่มตัวอย่างแสดงการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยระดับการพัฒนา SDG4 ของชุมชนเพิ่มขึ้นจาก 3.32 เป็น 4.27 และทักษะสมรรถนะผู้เรียนจำนวน 462 คน เพิ่มขึ้นจาก 3.36 เป็น 4.30 ความสำเร็จปรากฏชัดเจนผ่านโครงงาน "กาพย์ยานี 11 เล่าเรื่องเมืองนนท์" ที่ผสานการเรียนรู้วรรณกรรมไทย เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์และภูมิปัญญาท้องถิ่นจนได้รับรางวัลระดับชาติ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา. (2567). สถานการณ์ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาปี 2567 และทิศทางสำคัญในปี 2568 ประเทศไทยกับการแก้ปัญหาเชิงระบบเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา. กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา.
ฐิติมา ญาณะวงษา. (2564). การพัฒนากิจกรรมเสริมความเป็นครูเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการอัตลักษณ์เชิงพื้นที่: กรณีศึกษาบ้านแม่ป๊อกบน อำเภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่. วารสารการศึกษา, 22(2), 154-172.
นภา จึงสิริโสภณ, และ ธนารักษ์ สารเถื่อนแก้ว. (2567). การใช้ระบบนิเวศการเรียนรู้ความจริงเสริม เพื่อพัฒนาทักษะการสังเกตเชิงวิทยาศาสตร์ของผู้เรียน. Journal of Applied Education, 2(1), 23-30.
เมธิกา เมฆฉาย. (2567). ยุทธศาสตร์การพัฒนาศักยภาพชุมชนพึ่งตนเองด้านเศรษฐกิจบ้านปลายคลอง ตำบลตะปาน อำเภอพูนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารอินทนิลทักษิณสาร, 19(2), 157-181.
ศูนย์ดำเนินงาน PISA แห่งชาติ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2567). ข้อเสนอเชิงนโยบายเกี่ยวกับแนวปฏิบัติของระบบการศึกษาที่พร้อมปรับตัวจากการวิเคราะห์ประเด็นสำคัญของผลการประเมิน PISA 2022. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.).
หทัยชนก คะตะสมบูรณ์. (2563). การพัฒนาศักยภาพของชุมชนเพื่อสร้างเศรษฐกิจฐานรากอย่างยั่งยืน: กรณีศึกษาตำบลเนินศาลา อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์. Journal of MCU Peace Studies, 8(2), 475-488.
Abrahams, N., Khodabakhsh, S., Toumpakari, Z., Marais, F., Lambert, E. V., & Foster, C. (2023). Using social networks to scale up and sustain community-based programmes to improve physical activity and diet in low-income and middle-income countries: A scoping review. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 20(1), 1-12. https://doi.org/10.1186/s12966-023-01412-6
Akanbi, G., & Adesina, A. E. (2024). Fostering Sustainable Development Goal-4 Through Culturo-Techno-Contextual-Approach in Innovative Steam Education: A Policy Assessment. Qeios. https://doi.org/10.32388/OC6BA0
Cohen-Miller, A., Durrani, N., Kataeva, Z., & Makhmetova, Z. (2022). Conducting Focus Groups in Multicultural Educational Contexts: Lessons Learned and Methodological Insights. International Journal of Qualitative Methods, 21, 1-10. https://doi.org/10.1177/16094069221076928
Draçi, P., & Laska, A. (2023). Public Services, Community, and Its Involvement in Decision-Making for Local Development. Interdisciplinary Journal of Research and Development, 10(1), 11-16.
Guettat, B., Farhat, R., & Karoui, S. (2024). An approach to assist learners to build their own curriculum in personal learning environment context, based on the AI concepts. In Artificial Intelligence for Quality Education (pp. 1–22).
Hussain, S., Maqbool, R., Hussain, A., & Ashfaq, S. (2022). Assessing the Socio-Economic Impacts of Rural Infrastructure Projects on Community Development. Buildings, 12(7), 947. https://doi.org/10.3390/buildings12070947
Kusmulyono, M. S., Dhewanto, W., & Famiola, M. (2023). Energizing Higher Education Sustainability through Rural-Community Development Activation. Sustainability, 15(3), 2222. https://doi.org/10.3390/su15032222
Sørensen, K. (2024). SDG4, education: Education as a lever for sustainable development. In S. L. Greer, M. Falkenbach, J. Figueras, & M. Wismar (Eds.), Health for all policies: The co-benefits of intersectoral action. Cambridge University Press.
UNESCO, & UNICEF. (2024). Global Report on Early Childhood Care and Education: The right to a strong foundation. UNESCO.
Yao, Y., & Slater, C. B. (2024). 'Teaching like a robot': Chinese English language teachers' perceptions of identity. Language Teaching Research Quarterly, 40, 94-112. https://doi.org/10.32038/ltrq.2024.40.06
