แนวทางในการสร้างมูลค่าเพิ่มผลิตภัณฑ์ปลาร้าของหมู่บ้านท่องเที่ยวริมหนองหาร จังหวัดสกลนคร

บทคัดย่อ

     บทความวิจัยนี้ ผู้วิจัยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพในการศึกษา มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาบริบทผลิตภัณฑ์ปลาร้าหมู่บ้านรอบหนองหาร จังหวัดสกลนคร 2) เพื่อหาแนวทางการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ปลาร้าหมู่บ้านรอบหนองหาร จังหวัดสกลนคร เก็บรวบรวมข้อมูลจากประชาการเป้าหมาย จำนวน 20 คน ประกอบด้วย กลุ่มวิสาหกิจชุมชน 15 คน กลุ่มนักวิชาการ 5 คน ใช้การศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์ การสังเกตและการสนทนากลุ่มเป็นเครื่องมือและวิธีการในการเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา นำเสนอข้อมูลด้วยการพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า ผลิตภัณฑ์จากปลาหนองหารที่มีเพิ่มขึ้นหลังจากเสร็จสิ้นงานวิจัย ประกอบด้วย ปลาส้ม ปลาตากแห้ง แหนมปลา ปลาร้า น้ำปลาร้าปรุงรส สำหรับใส่แกง น้ำปลาร้าปรุงรสสำหรับใส่ส้มตำ
     ดังนั้น การนำปลาร้ามาเพิ่มมูลค่า จึงเป็นการแปรรูปปลาร้าจากชุมชนหนองหารเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มเป็นน้ำปลาร้าปรุงรสสูตรหนองหาร ส่งผลต่อการส่งเสริมวิถีชีวิตวัฒนธรรมการกินอยู่ชุมชนรอบหนองหาร ให้มีผลิตภัณฑ์ที่เป็นสินค้าของตนเองและสามารถใช้ประโยชน์ทั้งในครัวเรือนและจำหน่ายเป็นรายได้เพิ่มสำหรับคนในชุมชนรอบหนองหารเป็นการสร้างมูลค่าผลิตภัณฑ์จากปลาร้าหนองหาร ซึ่งได้รูปแบบของการผลิตน้ำปลาร้า และได้สูตรปรุงน้ำปลาร้า ดังนั้นชุมชนจึงได้รวมกลุ่มเพื่อตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ภายใต้ชื่อกลุ่ม ภูมิบ้านแป้น ตามที่คณะผู้วิจัยได้พัฒนาการเพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์ปลาร้าให้เป็นน้ำปลาร้าปรุงรสตามสูตรเฉพาะของชุมชนหนองหาร เพื่อเพิ่มตลาดด้านผลิตภัณฑ์เป็นการสร้างงาน สร้างรายได้และยกระดับการท่องเที่ยวชุมชนรอบหนองหารโดยใช้ปลาร้าซึ่งเป็นเครื่องปรุงหลักของชาวอีสานเป็นอีกเครื่องมือในการขับเคลื่อนผลิตภัณฑ์ให้มีอัตลักษณ์ของพื้นที่ชุ่มน้ำที่เชื่อมโยงการท่องเที่ยวของชุมชนรอบหนองหาร ส่งผลต่อการสร้างรูปแบบเส้นทางการท่องเที่ยวที่สามารถเชื่อมโยง การท่องเที่ยวร่วมกับแหล่งท่องเที่ยวตามเส้นทางรอบหนองหาร จังหวัดสกลนครให้เป็นรูปแบบการท่องเที่ยวโดยชุมชนตามรายการ ที่เป็นโปรแกรมท่องเที่ยวแบบ 1 วัน หรือ 2 วัน 1 คืน โดยมีรายละเอียดโปรแกรม พร้อมอัตราค่าบริการตามรายการและโบว์ชัวร์นำเที่ยวที่ได้จัดทำขึ้น ร่วมกับชุมชนและภาคีเครือข่ายพัฒนาการชุมชนระดับจังหวัดซึ่งสามารถใช้บริการทางการท่องเที่ยวได้