การพัฒนาตัวชี้วัดและประเมินผลตอบแทนทางสังคม ของโครงการจัดรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม จังหวัดอ่างทอง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและพัฒนาตัวชี้วัดและวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคมของโครงการจัดรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจังหวัดอ่างทอง กำหนดกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงจำนวน 10 ราย จากประชากรผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ได้แก่ เกษตรกรในพื้นที่จัดรูปที่ดิน เจ้าหน้าที่จากหน่วยงานสำนักงานจัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำเพื่อเกษตรกรรม หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาคเอกชน เครื่องมือที่ใช้ คือ การจัดเวทีสนทนากลุ่มเพื่อจัดทำตัวชี้วัด แบบสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์แผนที่ผลลัพธ์ ประกอบด้วย การวิเคราะห์ปัจจัยนําเข้า กิจกรรม ผลผลิต ตัวชี้วัด การตีมูลค่าเป็นตัวเงิน และการวิเคราะห์มูลค่าทางการเงิน ตามตัวชี้วัดด้วยการวิเคราะห์ผลลัพธ์ส่วนเกิน ผลลัพธ์ทดแทน ปัจจัยสนับสนุนอื่นที่มีผลกระทบต่อผลลัพธ์ และอัตราการลดลงหรือคงที่ของผลลัพธ์ และคํานวณหามูลค่าปัจจุบันสุทธิด้วยอัตราดอกเบี้ยคิดลดเพื่อวิเคราะห์อัตราส่วนผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน
     ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่างๆ ได้แก่ เกษตรกรในพื้นที่จัดรูปที่ดิน เจ้าหน้าที่จากหน่วยงานสำนักงานจัดรูปที่ดินและจัดระบบน้ำเพื่อเกษตรกรรม หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาคเอกชน ได้ร่วมกันกำหนดตัวชี้วัดในการประเมินผลตอบแทนทางสังคมประกอบด้วยตัวชี้วัดทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม โดยมีตัวชี้วัดของแต่ละกลุ่ม ดังนี้ กลุ่มเกษตรกรได้แก่ต้นทุนการผลิตต่างๆ การลดค่าใช้จ่ายต่างๆ รายได้ที่เพิ่มขึ้น กลุ่มหน่วยงาน ได้แก่ งบประมาณที่ลดลงจากการบูรณาการการทำงานร่วมกัน และภาคเอกชน ได้แก่ รายได้ครัวเรือนที่สูงขึ้น กำไรที่เพิ่มขึ้น และต้นทุนที่ลดลง เมื่อนำตัวชี้วัดดังกล่าวมาวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคมของโครงการจัดรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม จังหวัดอ่างทอง พบว่า อัตราส่วนผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) มีจํานวน 10.22 เท่า หมายความว่า การลงทุน 1 บาทของโครงการสามารถสร้างประโยชน์ทางสังคม 10.22 บาท