หน้าทับที่ใช้ในระบำสี่บท

บทคัดย่อ

ระบำสี่บทเดิมเรียกกันว่า ชุดจับระบำ ใช้แสดงเบิกโรงในการแสดงเบิกโรงเรื่อง เมขลา-รามสูร และในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุดนารายณ์ปราบนนทุก ประกอบไปด้วย เพลงหน้าพาทย์ และ เพลงประกอบบทร้องจำนวน 4 เพลง ได้แก่ เพลงพระทอง เพลงเบ้าหลุด เพลงสระบุหร่ง เพลงบะหลิ่ม จบด้วยเพลง ช้า-เร็ว (ทำนองเพลงเต่าเห่) ซึ่งทั้ง 4 เพลงนี้จะใช้หน้าทับพิเศษกำกับจังหวะหน้าทับ ในแต่ละบทเพลงจะมีความยากและซับซ้อนของหน้าทับแตกต่างกันไป เพลงแรก เพลงพระทอง ใช้หน้าทับพิเศษชื่อ “หน้าทับพระทอง” เรียกตามชื่อเพลง เพลงที่สอง เพลงเบ้าหลุด ใช้หน้าทับพิเศษชื่อ “หน้าทับนางไห้” เพลงที่สาม เพลงสระบุหร่ง ใช้หน้าทับพิเศษชื่อ “หน้าทับสระบุหร่ง” เพลงที่สี่ เพลงบะหลิ่ม ใช้หน้าทับพิเศษชื่อ “หน้าทับขึ้นม้า” หน้าทับพิเศษทั้ง 4 หน้าทับ ไม่ใช่แค่ประพันธ์มากจากรากฐานของหน้าทับปรบไก่เท่านั้น แต่ยังมีกระสวนจังหวะที่แตกต่างจากหน้าทับปรบไก่ และสำนวนการบรรเลงก็ยังมีความซับซ้อนมากกว่าหน้าทับปรบไก่อีกด้วย ทำให้หน้าทับพิเศษทั้ง 4 หน้าทับ ไม่สามารถใช้หน้าทับพื้นฐานบรรเลงแทนได้