การพัฒนาหลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุโดยใช้หลักไตรสิกขา ในเขตจังหวัดภาคเหนือตอนบน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษา วิเคราะห์ และพัฒนา ทดลอง ประเมินและสร้างคู่มือการใช้หลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุโดยใช้หลักไตรสิกขาในเขตจังหวัดภาคเหนือตอนบน เป็นการวิจัยผสมผสาน (Mix Method) กลุ่มตัวอย่างคือโรงเรียนผู้สูงอายุ 14 โรงเรียน โดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive) ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ คณะกรรมการบริหาร ครูผู้ปฏิบัติงานและกลุ่มผู้เรียน ปีการศึกษา 2561 รวมทั้งสิ้น 168 คน  เครื่องมือที่ใช้คือ แบบบันทึกการศึกษา การสังเกต การสนทนากลุ่ม แบบสัมภาษณ์และแบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลคือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนและการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลวิจัยพบว่า  1) การจัดการเรียนรู้ของโรงเรียนผู้สูงอายุ ในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนบนพบว่ามีการดำเนินงานส่วนมากจะใช้หลัก 5 ก. คือ กลุ่ม กรรมการ กติกา กิจกรรม และกองทุน 2) การหาแนวทางในการพัฒนาหลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุ พบว่า หลักไตรสิกขาที่นำมาใช้ ประกอบด้วย (1) ศีล  คือ กิจกรรมตามหลักสูตรในการพัฒนาด้านร่างกาย และด้านสังคม (2) สมาธิ คือ  กิจกรรมตามหลักสูตรในการพัฒนาด้านอารมณ์และจิตใจ (3) ปัญญา คือ กิจกรรมตามหลักสูตรในการพัฒนาด้านความรู้ โดยมีขั้นตอนการพัฒนา 5 ด้าน คือ (1) การศึกษาและวิเคราะห์สภาพจริงของข้อมูลพื้นฐานด้านต่าง ๆ (2) การร่าง การตรวจสอบและการนำหลักสูตรไปใช้ (3) การประเมินผลการใช้หลักสูตร (4) การปรับปรุงพัฒนาหลักสูตร และ (5) สรุปรายงานผล 3) การทดลองและประเมินหลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุโดยใช้หลักไตรสิกขาในเขตจังหวัดภาคเหนือตอนบน ได้นำหลักไตรสิกขามา ส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพทั้งทางร่างกาย อารมณ์ สังคม สติปัญญา การประเมินความพึงพอใจหลังการใช้หลักสูตรมีค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.05) 4) คู่มือการใช้หลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุโดยใช้หลักไตรสิกขาในเขตจังหวัดภาคเหนือตอนบน ประกอบด้วย คำนำ วัตถุประสงค์การสร้างและพัฒนารูปแบบหลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุ   โดยใช้หลักไตรสิกขา แนวคิด หลักการ ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง