รูปแบบและวิธีปฏิบัติต่อผู้ป่วยติดเตียงตามแนวพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสถานการณ์ผู้ป่วยติดเตียงและการดำเนินงานด้านการดูแลสุขภาพผู้ป่วยติดเตียง 2) ศึกษาแนวทางปฏิบัติต่อผู้ป่วยติดเตียงตามแนวพระพุทธศาสนา 3) นำเสนอรูปแบบและวิธีปฏิบัติต่อผู้ป่วยติดเตียงตามแนวพระพุทธศาสนา การวิจัยเชิงคุณภาพนี้ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่มกับผู้ทรงคุณวุฒิ และใช้การวิเคราะห์เนื้อหา พร้อมนำเสนอด้วยการพรรณนาอ้างอิงคำพูดตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด

ผลการวิจัยพบว่า

1. จังหวัดลำพูนมีประชากร 393,982 คน เป็นผู้สูงอายุ 111,054 คน (28.19%) ปี 2566 มีผู้สูงอายุรับการคัดกรอง 62,925 คน พบติดบ้าน 1,963 คน ติดสังคม 60,515 คน และติดเตียง 447 คน การดูแลผู้ป่วยติดเตียงครอบคลุมด้านสุขอนามัย โภชนาการ กายภาพบำบัด และจิตใจ พร้อมการสนับสนุนจากครอบครัว ชุมชน และเทคโนโลยี การป้องกันแผลกดทับควรพลิกตัวสม่ำเสมอ ใช้อุปกรณ์ช่วย ลดแรงกดทับ ส่วนด้านจิตใจควรเสริมกำลังใจ พูดคุย และจัดกิจกรรมผ่อนคลาย โดยอาสาสมัครสาธารณสุขเป็นผู้ติดตามและประเมินผล
2. แนวทางปฏิบัติต่อผู้ป่วยติดเตียงตามแนวพระพุทธศาสนา ประกอบด้วย 1) การดูแลตามหลักภาวนา 4 และการป้องกันแผลกดทับ 2) การใช้พรหมวิหารธรรมในการส่งเสริมกำลังใจและจิตใจ 3) การประยุกต์หลักสติปัฏฐาน 4 เพื่อประเมินผลการดูแล และ 4) การเตรียมผู้ป่วยสู่การสิ้นชีวิตอย่างสงบตามหลักอนิจจัง
3. รูปแบบและวิธีปฏิบัติต่อผู้ป่วยติดเตียงตามแนวพุทธประกอบด้วย 1) การดูแลร่างกายและจิตใจ เช่น ป้องกันแผลกดทับ อาหารเหมาะสม ฟื้นฟูกายภาพ พูดคุยให้กำลังใจ 2) ยึดหลักพรหมวิหาร 4 และภาวนา 4 เสริมความเข้าใจ เห็นใจ และวางใจต่อความทุกข์ 3) ใช้ EKAPON Model ได้แก่ ความฉลาดทางอารมณ์ (E) การดูแลโดยครอบครัว (K) การจัดสิ่งแวดล้อม (A) การประคับประคอง (P) การสร้างความหมายชีวิต (O) และการเชื่อมโยงเครือข่ายชุมชน (N) เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี