การวิจัยเชิงปฏิบัติการ : การพัฒนานักศึกษาออกแบบแผนกิจกรรมสะเต็มศึกษา โดยการเรียนรู้เชิงรุก

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนานักศึกษาให้สามารถออกแบบแผนกิจกรรมสะเต็มศึกษา โดยการเรียนรู้          เชิงรุกใน 3 ด้าน คือ ด้านการมีส่วนร่วม ด้านการรู้คิด และด้านพฤติกรรม กลุ่มตัวอย่าง คือ นักศึกษาวิชาเอกคอมพิวเตอร์ศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ ที่เรียนวิชา COM 4102 การจัดการเรียนรู้คอมพิวเตอร์สำหรับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 จำนวน 34 คน เครื่องมือการวิจัยและการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ รูปแบบกิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุก แผนกิจกรรมสะเต็มศึกษา แบบประเมินแผนกิจกรรมสะเต็มศึกษาของนักศึกษา แบบสังเกตพฤติกรรมกลุ่มที่มีต่อบรรยากาศในชั้นเรียน กิจกรรมการพัฒนาด้านการรู้คิดของนักศึกษา และกิจกรรมการพัฒนาด้านพฤติกรรมของนักศึกษา เก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา นำเสนอผลการวิเคราะห์และสรุปผลการวิจัยโดยวิธีการพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการพัฒนานักศึกษาออกแบบแผนกิจกรรมสะเต็มศึกษา โดยการเรียนรู้เชิงรุก
มีกระบวนการ ดังนี้ 1) การจัดบรรยากาศการเรียนรู้เชิงรุก โดยใช้รูปแบบกิจกรรมเป็นฐานและกลวิธีกระบวนการกลุ่ม ผู้สอนมีบทบาทในการอำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนรู้ 2) พัฒนาด้านการรู้คิดของนักศึกษา ให้นักศึกษามีความรู้เกี่ยวกับสะเต็มศึกษา และรู้จักคิด วิเคราะห์ หาแนวทางแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ตามแนวทางสะเต็มศึกษา และ  3) พัฒนาด้านพฤติกรรมของนักศึกษาในการออกแบบแผนกิจกรรมสะเต็มศึกษาและการสร้างชุดกิจกรรมสะเต็มศึกษา ในสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา ปัจจัยสนับสนุนการพัฒนานักศึกษาในครั้งนี้ คือ นักศึกษาได้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเองในการออกแบบแผนกิจกรรมสะเต็มศึกษาและสร้างชุดกิจกรรมสะเต็มศึกษาทำให้นักศึกษาเกิดความรู้จากประสบการณ์ที่ได้รับ และอุปสรรคในการพัฒนานักศึกษา คือ ต้องใช้เวลาในการเรียนการสอนไม่น้อยกว่า 9 คาบ และสื่อการเรียนรู้เกี่ยวกับสะเต็มศึกษาของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ยังอธิบายและยกตัวอย่างประกอบเกี่ยวกับ “การออกแบบเชิงวิศวกรรม” ไม่ชัดเจนเท่าที่ควร ทำให้นักศึกษาเกิดข้อคำถามว่า “การออกแบบเชิงวิศวกรรม หมายถึงอะไร ของการบูรณาการ สะเต็มศึกษาในผังมโนทัศน์” ทั้งนี้ จากการพัฒนานักศึกษาในครั้งนี้ ส่งผลให้นักศึกษามีความคิดสร้างสรรค์ในการออกแบบแผนกิจกรรมสะเต็มศึกษา ที่มีความเหมาะสมกับบริบทของโรงเรียนและประหยัดงบประมาณ