A Study of Structure and Function of the Beliefs and Ritual Respecting to Chao Luang Kham Dang in Chiang Dao District, Chiang Mai Province

บทคัดย่อ

การศึกษาโครงสร้างและบทบาทหน้าที่ทางสังคมที่เกี่ยวกับความเชื่อและพิธีกรรมต่อเจ้าหลวงคำแดง  อำเภอเชียงดาว  จังหวัดเชียงใหม่  มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโครงสร้างของพิธีกรรมและบทบาทหน้าที่ทางสังคมของความเชื่อและพิธีกรรมเกี่ยวกับการนับถือเจ้าหลวงคำแดงของชาวบ้านในอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ โดยศึกษาจากชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในตำบลเชียงดาว ตำบลเมืองงายและตำบลแม่นะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ที่มีอายุตั้งแต่  40  ปี  ขึ้นไป  จำนวน  40  คน จากการศึกษาโครงสร้างของพิธีกรรม พบว่าพิธีกรรมเกี่ยวกับการนับถือเจ้าหลวงคำแดงมีโครงสร้างที่แสดงถึงระบบความสัมพันธ์ของพิธีกรรมอย่างชัดเจน  ซึ่งประกอบด้วยสถานที่ที่ใช้ประกอบพิธีกรรม บุคคลที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรม วัตถุสิ่งของที่ใช้การประกอบพิธีกรรม ระยะเวลาในการประกอบพิธีกรรม  และลำดับขั้นตอนในการประกอบพิธีกรรม โดยแต่ละองค์ประกอบในโครงสร้างต่างมีความสอดคล้องเกี่ยวโยงกันเป็นระบบจนก่อให้เกิดพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์และสร้างความศรัทธาความเชื่อให้แก่ชาวบ้าน  ส่วนในด้านบทบาทหน้าที่ทางสังคมของความเชื่อและพิธีกรรมเกี่ยวกับการนับถือเจ้าหลวงคำแดง ของชาวบ้านในอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ พบว่ามีความสัมพันธ์ของคนในชุมชนอยู่ 3 ลักษณะ คือ ความสัมพันธ์เชิงอำนาจ  ความสัมพันธ์แบบเครือญาติและความสัมพันธ์ในระบบการผลิตและการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ และปรากฏบทบาทหน้าที่ทางสังคมจำนวน  6  บทบาท  คือ บทบาทในการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ  บทบาทในการสร้างความสามัคคี  บทบาทในการดูแลรักษาสุขภาพ บทบาทในการประกอบอาชีพ  บทบาทในการสร้างพลังอำนาจของบุคคลและบทบาทในการสร้างขวัญกำลังใจ