วัจนภาษาคำสอนในวรรณคดีไทย เรื่อง พระอภัยมณี

บทคัดย่อ

 การดำเนินงานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการใช้วัจนภาษาคำสอนในวรรณคดีไทย เรื่อง พระอภัยมณี และ 2) ศึกษาหลักธรรมคำสอนในวรรณคดีไทย เรื่อง พระอภัยมณี  โดยการศึกษาเอกสารอ่านวิเคราะห์วรรณคดีไทยเรื่องพระอภัยมณี  เล่มที่ 1 - 4 ของสุนทรภู่  ฉบับกรมศิลปากร สำนักพิมพ์ศิลปาบรรณาคาร พิมพ์จำหน่าย พ.ศ. 2544  นำผลการวิเคราะห์มาเรียบเรียงในลักษณะของการพรรณนาวิเคราะห์ ตามสภาพที่ปรากฏโดยอ้างอิงตามเกณฑ์การวิเคราะห์ที่ยึดเป็นแบบ พร้อมกับสอดแทรกความคิดเห็นของผู้วิจัยประกอบการวิเคราะห์เพื่อตอบวัตถุประสงค์ของการวิจัย

ผลการวิจัยพบว่า

1. การใช้วัจนภาษาคำสอนในเรื่องพระอภัยมณีมี 4 ด้าน คือ ด้านการปฏิบัติตนที่เหมาะสมด้านการสอนหรือให้ความรู้หรือให้การศึกษา ด้านการสร้างความพอใจหรือให้ความบันเทิงและด้านการเสนอหรือชักจูงใจ


2. หลักธรรมคำสอนในเรื่องพระอภัยมณีเล่มที่ 1, 3, 4 มี 9 ประการ คือ ทานบารมี ได้แก่ การให้
   การเสียสละสิ่งของต่าง ๆ ให้ผู้อื่นโดยไม่หวังผลตอบแทน ศีลบารมี ได้แก่ การรักษากายและวาจาให้เรียบร้อย ให้ตั้งอยู่ในความดี  เนกขัมมบารมี ได้แก่ การออกบวชเพื่อศึกษาพระธรรมคำสอน  ปัญญาบารมี  ได้แก่ การใช้ความรอบรู้ในการเตรียมการและวางแผนการทำงานโดยรอบคอบ  วิริยบารมี ได้แก่ ความเพียร ความพยายามและความกล้าหาญ  ขันติบารมี ได้แก่ การอดทนต่อความยากลำบาก อดกลั้นต่อความโกรธ ความไม่พอใจ สัจจบารมี ได้แก่ความมุ่งมั่น  ตั้งใจที่จะลงมือกระทำตามคำพูด มีความจริงใจ พูดจริง ทำจริง  อธิษฐานบารมี  ได้แก่ การตั้งใจหรือการผูกจิตอธิษฐาน  ตั้งจิตอธิษฐาน ขอพร  เมตตาบารมี  ได้แก่ ความรักใคร่  เอ็นดู  ช่วยเหลือเกื้อกูลเมตตาต่อผู้อื่นและสรรพสัตว์ทั้งปวง ส่วนพระอภัยมณีเล่มที่ 2 ใช้วัจนภาษาคำสอนและหลักธรรมคำสอนเพียง 2 ประการ คือ เมตตาบารมี ได้แก่ ความรักใคร่ ความปรารถนาดี มีไมตรี คิดเกื้อกูลให้ผู้อื่นและเพื่อนร่วมโลกทั้งปวงมีความสุขความเจริญ และปัญญาบารมี ได้แก่ ความรอบรู้ ความหยั่งรู้ เหตุผล เข้าใจสภาวะของสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง