ศักยภาพการบรรลุธรรมของปฏิสนธิวิญญาณสัตว์ในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์เรื่อง “ศักยภาพการบรรลุธรรมของปฏิสนธิวิญญาณสัตว์ในพระพุทธศาสนา” มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1)  เพื่อศึกษาปฏิสนธิวิญญาณในพระพุทธศาสนาเถรวาท (2) เพื่อศึกษากรรมที่นำสัตว์ไปสู่ปฏิสนธิในภพภูมิต่าง ๆ และ (3)  เพื่อศึกษาศักยภาพการบรรลุธรรมของปฏิสนธิวิญญาณสัตว์ในพุทธศาสนาเถรวาท ซึ่งเป็นการวิจัยเชิงเอกสารโดยศึกษาอ้างอิงจากพระไตรปิฎก คัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาและหนังสือวิชาการของผู้ทรงคุณวุฒิอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง   

การศึกษาวิจัยพบว่า ประเภทแห่งปฏิสนธิวิญญาณ มี 4 อย่าง  (1)  ปฏิสนธิในอบาย (2)  ปฏิสนธิในกามสุคติ (3) รูปาวจรปฏิสนธิ (4) อรูปาวจรปฏิสนธิ  ศักยภาพการบรรลุธรรมของปฏิสนธิวิญญาณสัตว์ในพุทธศาสนา แยกตามภูมิชั้นได้อีก 4 ประเภท คือ (1) พระโสดาบัน ได้แก่ ผู้ที่บรรลุธรรมสามารถกำจัดกิเลสบางอย่างได้อย่างเด็ดขาดกิเลสเหล่านี้ เรียกว่า “สังโยชน์” (2) สกทาคามี คือ ผู้กลับมาเพียงครั้งเดียวเท่านั้นก็จะถึงพระนิพพาน ละสังโยชน์ เบื้องต่ำ 3 ประการแรกได้เช่นเดียวกับพระโสดาบัน อีกทั้งทำสังโยชน์เบื้องต่ำอีกสองประการที่เหลือให้เบาบางลงด้วยคือ กามราคะ หมายถึง ความพอใจในกาม คือ การความเพลินในการได้เสพ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ธรรมารมณ์ ที่น่าพอใจ และปฏิฆะ (3) อนาคามี คือ ผู้ไม่มาเกิดในกามาวจรภพอีก แต่จะเกิดในพรหมโลก อีกเพียงครั้งเดียว แล้วจะนิพพานจากพรหมโลกนั้นเลย เป็นผู้ละสังโยชน์เบื้องต่ำ ได้แล้ว ยังเหลือสังโยชน์เบื้องสูง และ (4) พระอรหันต์ คือ ผู้สำเร็จธรรมวิเศษสูงสุดในพระพุทธศาสนา พระอริยบุคคลชั้นสูงสุด สามารถละสังโยชน์ได้ครบ 10 ประการ

The Potential of Achieving Enlightenment for Paμisandhiviññ±ºa Beings in Buddhism

This dissertation entitled “The Potential for Enlightenment of Beings with Rebirth Consciousness in Theravada Buddhism ” is of three objectives as (1) to study   the fertilization spirit in Theravada Buddhism; (2) to  study dentistry at the animals to fertilize the worlds landscape heterogeneity; and (3) to study the potential enlightenment of the animals conceived in Theravada Buddhism, which is documented by research studies, according to Buddhist scriptures and scholarly books of other luminaries. which is documented by research studies, according to Buddhist scriptures and scholarly books of other luminaries.

The result revealed that there are four types of Paμisandhiviññ±ºa: rebirth consciousness viz., Ap±yabh³mi: the states of misery, K±masugatibh³mi: Sensuous blissful planes, R³p±vacara-bh³mi: Form Planes and Ar³p±vacara-bh³mi: formless planes. The potential of achieving Enlightenment for Paμisandhiviññ±ºa beings in Buddhism can be classiied into 4 levels as: 1) Sot±panna or Stream-Enterer is the one who has eliminated 3 Sa½yojana or fetters viz., Sakk±yadiμμhi: personality-view, Vicikicch±: doubt and S²labbatapar±m±sa: adherence to rules and rituals. 2) Sakad±g±m²ã or Once-Returner is the one who has eliminated 5 Sa½yojana viz., Sakk±yadiμμhi: personality-view, Vicikicch±: doubt and S²labbatapar±m±sa: adherence to rules and rituals, K±mar±ga: sensual lust and Paμigha: repulsion 3) An±g±m²: Non-Returner is the one who has eliminated the Orambh±giya Sa½yojana: lower fetters and reborn and attain enlightenment in Brahmaloka or the Brahma world. 4) Arahanta: the Worthy One is the one who has fully eliminated the Sa½yojana.