อิทธิพลการแสดงราชสำนักสยามที่มีผลต่อการแสดงในคุ้มเจ้าหลวง

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลการแสดงราชสำนักสยามที่อยู่ในการแสดงชุดระบำซอสมโภชช้างเผือกพระเศวตคชเดชน์ดิลกในคุ้มเจ้าหลวงเชียงใหม่ ศึกษากระบวนท่ารำการแสดงชุดระบำซอสมโภชช้างเผือกวิเคราะห์ท่ารำระบำซอสมโภชช้างเผือก ผู้วิจัยได้ศึกษา เอกสาร งานวิจัย ตำรา วรรณกรรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เก็บรวบรวมข้อมูล โดยการสัมภาษณ์ บันทึกภาพ เรียบเรียงเขียน บรรยายวิเคราะห์เชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า ระบำซอสมโภชช้างเผือกพระเศวตคชเดชน์ดิลกเกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2469 เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี  เสด็จพระราชดำเนินเยือนเชียงใหม่ เมื่อคราวที่ชาวเชียงใหม่น้อมเกล้าฯ ถวายช้างเผือก เพื่อเป็นช้างคู่พระบารมีในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวในรัชกาลที่ 7 พระราชชายาเจ้าดารารัศมีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ร่วมกับครูฟ้อนครูละครในคุ้มประดิษฐ์ท่ารำขึ้น ใช้ฟ้อนกับ 3  ทำนอง ได้แก่ ซอโยนกทำนองซอยิ้นและทำนอง จ๊อยเจียงแสน บทร้องเป็นบทยอพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อใช้ในงานสมโภชช้างเผือก เป็นการรวบรวมรูปแบบการแสดงนาฏศิลป์และดุริยางค์แบบราชสำนักสยามและราชสำนักล้านนาประสมประสานกัน

กระบวนท่าระบำซอสมโภชช้างเผือกพระเศวตคชเดชน์ดิลก มีกระบวนการคิดประดิษฐ์ท่ารำที่มีลักษณะผสมผสานระหว่างนาฏศิลป์ราชสำนักสยามกับนาฏศิลป์ล้านนา ผู้วิจัยได้นำกระบวนท่าหลักทั้งหมด 10 กระบวนท่า รวมถึงรูปแบบการแปรแถว 5 รูปแบบ นับว่าเป็นการแสดงชุดหนึ่งที่มีอัตลักษณ์การแสดงการร่ายรำที่สวยงามแปลกตา ควรอนุรักษ์และเผยแพร่มิให้สูญหายสืบไป

THE INFLUENCES  OF ROYAL  COURT PERFORMANCE  TOWARDS THE VASSAL PRINCE PALACE‘S  PORFORMANCE

The research  aims  to  study  the  influences  of  royal  court  in  the  Saw   Dance, arranged  for holy elephants bestowed  celebration, and to study the dance patterns. Data was collected by interviewing, written narrating and descriptive analyzing.

The  results  show  that  Saw Dance was originated in 2465 Buddhist  year  when King Rama Vll  accompanied with Her Majesty  the Queen  Rambhai Barni visited  Chiang  Mai Meanwhile, the holy  elephants  was  bestowed  to honor  the king  as Saw Dance  was performed. King Ramav V wife; Chao Dararassamee and local dancing teachers created dance patterns and rhymes used; Yonok’Saw jin  and Joi jiangsaen.  The lyric was written  to compliment  to  King  Rama Vll. The dance  were combined  royal  court  art  with Lanna  art.

Saw Dance harmonized the raoyal court  art  with Lanna art. The researcher analyzed 10 fundamental  dance  patterns  along  with  5  posture  movement  patterns.  The dance is unique  and  worth  preserving.