ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หลัง พ.ศ. 2475 : การตอบโต้ และปฏิกิริยา

บทคัดย่อ

               สมเด็จพระเจ้าตากสินในการรับรู้ของชาวไทยถูกผูกขาดเนื้อหาการรับรู้ผ่านพระราชพงศาวดาร หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ความพยายามในการคลี่คลาย การตีความประวัติศาสตร์ได้เกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง หนึ่งในผลงานที่สร้างผลกระทบ คือ ผลงานของหลวงวิจิตรวาทการ ว่าด้วย “สมเด็จพระเจ้าตากสินสามารถหลบหนีจากการสำเร็จโทษได้สำเร็จไปประทับอยู่ที่เมืองนครศรีธรรมราช” อันเกิดจากการตบแต่งเรื่องราวผ่านนิมิต ความเข้าใจดังกล่าวได้สร้างแรงบันดาลใจให้มีการผลิตผลงานในลักษณะเดียวกันนี้จนเกิดความบิดเบี้ยวของประวัติศาสตร์สมัยกรุงธนบุรี ต่อมาเมื่อสังคมไทยได้ตระหนักถึงคุณค่าประชาธิปไตย การให้สิทธิเสรีภาพแก่ประชาชน เหล่านี้ได้ผลักดันให้เกิดการผลิตผลงานที่ท้าทายกรอบแนวคิดที่มุ่งยกย่องเชิดชูพระมหากษัตริย์ เกิดงานที่ได้จากการตั้งคำถาม ความกล้าหาญในการงัดง้างชุดความรู้เดิม โดยใช้หลักฐาน เอกสารที่หลากหลายมาตีความใหม่ ดังเช่นผลงานของนิธิ เอียวศรีวงศ์ เรื่อง “การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี” สะท้อนปฏิกิริยาทางสังคม รวมไปถึงการตอบโต้ชนชั้นนำซึ่งพยายามกลบฝังบทบาทของสมเด็จพระเจ้าตากสินในฐานะวีรกษัตริย์ การยกเอาสมเด็จพระเจ้าตากสินมาสร้างใหม่เป็นการนำเสนอภาพตัวแทนการมีส่วนร่วมของสามัญชนในการร่วมเป็นหนึ่งในการผลักดันสังคมให้ก้าวผ่านวิกฤตได้