การตรวจพยานหลักฐานในคดีอาญาก่อนสืบพยานของประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

     การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) ศึกษาความหมาย แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการตรวจพยานหลักฐานในคดีอาญา
ก่อนการสืบพยาน 2) ศึกษาถึงแนวคิดของกระบวนการการตรวจพยานหลักฐานในคดีอาญาก่อนการสืบพยานของระบบกฎหมายคอมมอนลอว์ (Common Law) และระบบกฎหมายซิวิลลอว์ (Civil Law) 3) ศึกษากฎหมายของประเทศไทย
ที่เกี่ยวข้องกับการตรวจพยานหลักฐานในคดีอาญาก่อนการสืบพยานและ 4) เพื่อกำหนดแนวทางที่เหมาะสม
ในการตรวจพยานหลักฐานในคดีอาญาก่อนสืบพยานของประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ(Qualitative Research) โดยการศึกษาจากแนวคิด ทฤษฎี กฎหมาย คำพิพากษาศาลฎีกา ระเบียบ ประกาศและเอกสารอื่น ๆ ใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) โดยนำเสนอข้อมูลด้วยวิธีพรรณนาในแต่ละประเด็นปัญหา ผลการวิจัยพบว่ากระบวนการเปิดเผยพยานหลักฐานหรือการตรวจสอบพยานหลักฐานก่อนวันนัดสืบพยาน ในระบบกฎหมายไทยตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 173/1 และมาตรา 173/2 วรรคแรก บัญญัติให้ศาลมีอำนาจกำหนดให้มีวันเปิดเผย หรือตรวจสอบพยานหลักฐานก่อนการสืบพยาน ซึ่งจะมีขึ้นหรือไม่ขึ้นอยู่กับดุลพินิจของศาลซึ่งไม่ได้ใช้ในคดีอาญาทุกคดีและกับพยานหลักฐานทุกประเภท ทำให้ในคดีอาญาที่ไม่มีการตรวจพยานหลักฐาน จำเลยก็จะไม่มีสิทธิดังกล่าว รวมถึงแนวทางการตรวจพยานหลักฐานและการยื่นบัญชีระบุพยานหลักฐานเป็นไปในแนวทางของการค้นหา
ความจริงแบบต่อสู้คดี (Adversarial System หรือ Fight Theory) ในคดีแพ่ง ซึ่งเป็นเรื่องระหว่างเอกชนกับเอกชน
ที่มีความเท่าเทียมกัน จึงไม่เหมาะสมในการนำมาใช้กับคดีอาญา ส่งผลให้กระบวนการตรวจพยานหลักฐานในคดีอาญาก่อนสืบพยานของประเทศไทยยังมีปัญหาในทางปฏิบัติ