แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการของ ผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน จังหวัดปทุมธานี

Main Article Content

รังสรรค์ จันทรานุสรณ์
รศ.ดร.ทิวัตถ์ มณีโชติ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับสภาพปัจจุบันและสภาพพึงประสงค์ของภาวะผู้นำทางวิชาการ 2) ศึกษาระดับความต้องการที่จำเป็นในการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการ และ3) ศึกษาแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน จังหวัดปทุมธานี กลุ่มตัวอย่างในการศึกษา ได้แก่ ผู้รับใบอนุญาต ผู้จัดการ ผู้อำนวยการโรงเรียน รองผู้อำนวยการโรงเรียน และผู้ช่วยผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ ในสถานศึกษาเอกชน จังหวัดปทุมธานี จำนวน 200 คน กลุ่มตัวอย่างในการสัมภาษณ์เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน เป็นผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านบริหารการศึกษา จำนวน 6 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ โดยแบบสอบถามค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ .954 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และดัชนี PNImodified ผลการวิจัย พบว่า 1. สภาพปัจจุบันของภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน จังหวัดปทุมธานีอยู่ในระดับปานกลางทุกด้าน ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด คือ ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างมาตรฐานด้านวิชาการรองลงมา คือ ด้านการประสานงานการใช้หลักสูตร และต่ำที่สุด คือด้านการนิเทศและประเมินผลการสอน ส่วนสภาพพึงประสงค์ อยู่ในระดับมากที่สุด 1 ด้าน และระดับมาก 10 ด้าน ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างมาตรฐานด้านวิชาการ รองลงมาคือ ด้านการส่งเสริมให้มีการพัฒนาวิชาชีพ และต่ำที่สุดคือ ด้านการดูแลเอาใจใส่ครูและนักเรียน 2. ความต้องการจำเป็นในการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน จังหวัดปทุมธานี 3 ลำดับแรก ได้แก่ ด้านการสื่อสารเป้าหมายของโรงเรียน ด้านการกำหนดเป้าหมายของโรงเรียนและด้านการส่งเสริมให้มีการพัฒนาวิชาชีพ ตามลำดับ 3. แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน จังหวัดปทุมธานี 3 ด้านลำดับแรกตามความต้องการจำเป็นในการพัฒนา ได้แก่ 3.1 ด้านการกำหนดเป้าหมายของโรงเรียน ผู้บริหารสถานศึกษาควรให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกโรงเรียนมีส่วนร่วมในการกำหนดเป้าหมาย ตัวชี้วัด และแนวทางดำเนินการเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย โดยนำข้อมูลด้านผลการเรียนของนักเรียนย้อนหลังและข้อมูลความต้องการของผู้มีส่วนได้เสียมาประกอบในการกำหนด 3.2 ด้านการสื่อสารเป้าหมายของโรงเรียน ผู้บริหารสถานศึกษาควรมีการสื่อสารเป้าหมายของโรงเรียนไปยังผู้ที่เกี่ยวข้องด้วยวิธีการและช่องทางที่หลากหลาย 3.3 ด้านการส่งเสริมให้มีการพัฒนาวิชาชีพ ผู้บริหารสถานศึกษาควรส่งเสริมและสนับสนุนให้ครูและบุคลากรมีการพัฒนาวิชาชีพเช่น การศึกษาต่อ การฝึกอบรม การศึกษาดูงาน และการไปเผยแพร่ผลงานทางวิชาการต่อสาธารณะ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
จันทรานุสรณ์ ร., & มณีโชติ ท. (2022). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการของ ผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน จังหวัดปทุมธานี. วารสารวิชาการ วิทยาลัยแสงธรรม, 14(2), 134–172. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/scj/article/view/264086
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2562). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่4) พ.ศ.2562. คุรุสภาลาดพร้าว.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง) พ.ศ. 2560. https://drive.google.com/file/d/1qnUliLfD2G3AMohwdDqQf1nz5rqOz3-z/view.

กรองทอง จิรเดชากุล. (2550). คู่มือการนิเทศภายในโรงเรียน. ธารอักษร.

กัญญ์รัชการย์ นิลวรรณ. (2553). องค์ประกอบภาวะผู้นาทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการจัดการสถานศึกษา สังกัดสำนักงานการศึกษากรุงเทพมหานคร. [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, วิทยาลัยมหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น].

เกตุสุดา กิ้งการจร. (2560). ภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสระบุรี เขต 4. [วิทยานิพนธ์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี]. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jgsnsbc-journal/article/view/240537/163696.

ไกศิลฎ์ เปลรินทร์. (2552). การพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้ทางวิชาการสำหรับผู้บริหารการศึกษาขั้นพื้นฐาน. [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยขอนแก่น].

คณิต สุขรัตน, พรรัชต ลังกะสูตร, และ เดชา พวงงาม. (2560). สภาพแวดล้อมในโรงเรียนที่ส่งผลต่อภาวะผู้นําคุณภาพของผู้บริหารโรงเรียน สังกัดสํานักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชนในจังหวัดปทุมธานี มหาวิทยาลัยปทุมธานี. http://ejournals.swu.ac.th/index.php/EAJ/article/view/9807/8347.

จรัล เลิศจามีกร. (2554). กิจกรรมการบริหารของผ้บริหารสถานศึกษาตามการรับรู้ในการปฏิบัติของผู้บริหาร ครูและคณะกรรมการสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี].

จริวัฒน์ พึ่งสุข. (2553). สภาพและปัญหาการใช้สารสนเทศเพื่อการบริหารของผู้บริหารสถานศึกษาและครูสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาสุพรรณบุรี เขต 3. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี].

จุฑามาศ อินนามเพ็ง. (2552). ภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารและครููผ้สอนที่ส่งผลต่อความเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้ของโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครพนม เขต 2. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร].

ชฎากาญจน์ เจริญชนม์. (2553). ภาวะผู้นำทางวิชาการที่มีผลต่อประสิทธิผลของโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาขอนแก่น เชต 1. [การศึกษาค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยขอนแก่น].

ณัฐธยาน์ โพธิ์ชาธาร. (2553). การปฏิบัติงานตามมาตรฐานวิชาชีพของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครสวรรค์. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี นครสวรรค์].

ดลนภา ศรีอรัญ. (2555). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารโรงเรียนกับความสุขในการทำงานของครูโรงเรียนกล่มเครือข่ายวังบุูรพาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษาเขต 7. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา].

ถาวร เส้งเอียด. (2550). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผลของโรงเรียนประถมศึกษา ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ].

ธนวัฒน์ ภิรมย์ไกรภักดิ์. (2559). พฤติกรรมภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์]. http://dspace.bru.ac.th/xmlui/bitstream/handle/123456789/2510/%e0%b8%98%e0%b8%99%e0%b8%a7%e0%b8%b1%e0%b8%92%e0%b8%99%e0%b9%8c%20%e0%b8%a0%e0%b8%b4%e0%b8%a3%e0%b8%a1%e0%b8%a2%e0%b9%8c%e0%b9%84%e0%b8%81%e0%b8%a3%e0%b8%a0%e0%b8%b1%e0%b8%81%e0%b8%94%e0%b8%b4%e0%b9%8c.pdf?sequence=1&isAllowed=y.

พนัส ด้วงเอก. (2555). การบริหารงานวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 1. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์].

พิมลพรรณ เพชรสมบัติ. (2555). การพัฒนารูปแบบภาวะผูนำของผ้บริหารศููนย์การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ สังกัดสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย. [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น].

เพ็ญศิริกรณ์ ประเทียบอินทร์. (2559). องค์ประกอบภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาที่มีผลต่อการบริหารจัดการการศึกษาปฐมวัยในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี. file:///C:/Users/Administrator/Downloads/430-Article%20Text-920-1-10-20161107.pdf).

ไพฑูรย์ บุญปัน. (2559). ภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารการศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาสระแก้ว เขต 2 มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์. http://dspace.bru.ac.th/xmlui/bitstream/handle/123456789/1530/Phaithoon%20Boonpun.pdf?sequence=4&isAllowed=y.

ภารดี อนันต์นาวี. (2555). หลักบริหาร แนวคิด ทฤษฎีทางการบริหารการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 4). ม.ป.พ.

ลัดดาวรรณ นัดดาเทพ. (2557). ภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาโรงเรียนสังกัดเมืองพัทยา จังหวัดชลบุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา].

วรวุฒิ พลเพชร. (2561). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นําทางวิชาการตามหลักพุทธธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดกรุงเทพมหานคร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. http://ojs.mcu.ac.th/index.php/jmcukk/article/view/3951/pdf.

วิไลวรรณ แสงจันทร์. (2556). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารกับประสิทธิผลของโรงเรียนในอำเภอสนามชัยเขต สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาการศึกษา ประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 2. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา].

วีรชาติ วิลาศรี. (2550). ภาวะผ้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาชัยภูมิ เขต 2. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร].

สมจิตร เจริญกร. (2562). ภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษา มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. http://www.journal- i2u.com/index.php/JRKA/article/view/26/26.

สมชัย ชวลิตธารา. (2550). องค์ประกอบที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการบริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สำนักงานเขตสมุทรสาคร. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยปทุมธานี].

สันติ บุญภิรมย์. (2552). การบริหารงานวิชาการ. บุ๊คพอยท์.

สารัตน์ พวงเงิน และ อาคม มหามาตย์. (2551). ภาวะผ้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาพิษณุโลก เขต 2. [การค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร].

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ [สกศ.]. (2542). การปฏิรูปการศึกษาวาระแห่งชาติ. อมรินทร์พริ้นติง้ แอนด์พับลิชชิ่ง.

สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดปทุมธานี. (2562). แผนพัฒนาการศึกษาเอกชนปทุมธานีชุดสมบูรณ์. ม.ป.พ.

สิร์รานี วสุภัทร. (2551). ภาวะผู้ทางวิชาการและสมรรถนะของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน. [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์].

สุขฤทัย จันทร์ทรงกรด. (2558). ภาวะผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาในจังหวัดจันทบุรี สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 17. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา].

สุวรรณี หาญกล้า. (2550). การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะของครูกับการปฏิบัติกิจกรรมทางวิชาการเกี่ยวกับการพัฒนาวิชาชีพครูสานักงานอาชีวศึกษามหานคร. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ].

สุวิมล ว่องวาณิช. (2550). การวิจัยประเมินความต้องการจำเป็น (พิมพ์ครั้งที่ 2). ธรรมดาเพรส.

อรพิน โพธิ์จาด. (2559). ภาวะผู้นำทางวิชาการของครูในโรงเรียนเอกชนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปทุมธานี มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. http://ejournals.swu.ac.th/index.php/EAJ/article/view/7842/7074.

อัญชัน แซ่เตียว. (2552). ศึกษาปัญหาและข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหาการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนประถมศึกษา อำเภอวังน้ำเย็น สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาสระแก้ว เขต 1. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา.

อัศนีย์ สุกิจใจ. (2560). ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยเขตนครสวรรค์. http://www.ojs.mcu.ac.th/index.php/brj/article/view/1640/1284.

Alig-Mielcarek, Jana M., & W. K., Hoy. (2005). A Thoeretical and Empirical Analysis of The Nature, Meaning, and Influence of Instructional Leadership. The Ohio State University.

Blase, J. (2001). Empower Teacher: What Successful Principle Do. Corwin Press.

Bothwell, Lin. (1983). The Art of Leadership: Skill-Building Techniques that Produce Results. Englewood Cliffs, Prentice-Hall, Inc. Build school capacity, Educational Administration Quarterly, 38(5), 643-670.

Brownell. (2001). Teachers’ Perceptions of School Principals as Instructional Leaders in reading. [Doctoral dissertation, University of the Pacific Stockton].

Davis & Thomas. (1989). School management and organization; School supervision; Teachers; Classroom management; United States. n.p.

Frigon and Jackson. (1996). The Leader. Amecom.

Fullan. (1998). The Moral Imperative of School Leadership. Corwin Press.

Gardner, J., W. (1990). On leadership. Free Press.

Girvan, N. (2001). Reinterpreting the Caribbean. In B. Meeks & F. Lindahl (Eds.). New Caribbean thought: A reader. University of the West Indies Press.

Gunninghan & Cordeiro. (2000). Educational administration; A problem based approach. Allyn and Bacon.

Hallinger & Murphy. (1985). Work stress and social support. Addison-Wesley.

Heck. (1990). Instructional leadership school achievement: Validation of a causal model. Educational Administration Quarterly, 56, 94-125.

Herzberg, R.,W. (1959). The motivation to work. Jonh Wiley & Sons.

Hoy, W., K., & Miskel, C., G. (1982). Educational administration. Random House.

Ivancevich and Matteson. (2002). Organization Behavior and Management (6th ed.). McGraw-Hill.

Kaiser. (2000). Mapping the Learning Organization: Exploring a Model of Organizational Learning. [Doctoral dissertation, Louisiana State University].

Lashway. (2002). Blended learning and sense of community: a comparative analysis with traditional and fully online graduate course. http://www.irrodl.org/content/v5.2/rovai-jordan.html.

MacNeill, N. and Others. (2003). Beyond instructional leadership: towards pedagogic leadership. Paper submitted for presentation at the 2003 annual conference for the Australian Association for Research in Education: Auckland.

Mbatha, M., V. (2004). The principal's instructional leadership role as a factor influencing academic performance: a case study. University of South Africa. http://etd.unisa.ac.za/ETD-db/ETD-desc/describe?urn=etd-05272005-152252.

McCall and Lombardo. (1983). What makes a top executive?. Psychology Today, 17(2), 26-31.

McCauley, Moxley, and Velsor. (1998). The Center for Creative Leadership Handbook of Leadership Development (3rd ed.). Jossey-Bass.

O’Donnel, R., J. and White, G., P. (2005). Within the accountability era: Principals’ instructional leadership behaviors and student achievement. National Association of Secondary School Principals. NASSP Bulletin December 2005, 89(645). 56-71.

Owens, R., G. (2004). Organizational behavior in education. McGraw-Hill.

Sergiovani, T. (1984). Handbook for effective department leadership. Allyn and Bacon.

Seyfarth. (1999). The principal: new leadership for new challenges. Pretice-Hall.

Sheppard. (1996). Exploring the transformational nature of instructional leadership. AlbertaJournal of Educational Research, 42(4), 325-344.

Stogdill. (1974). Handbook of Leadership. The Free Press.

Supovitz & Poglinco. (2001). Instructional Leadership in a Standard-based Reform. The Consortium for Policy Research in Education. http://eric. Uoregon.edu/ReproductionRelease.html.

Yamada. (2000). Elementary school principals’ perceptions of responsibilities and Competencies for instructional leadership. [Doctoral Dissertation, Faculty of The Graduate school, University of the Pacific Stockton].

Youngs and King. (2002). Principal leadership for professional development to build school capacity. Educational administration quarterly, 38(5).