การตัดวงจรรัฐประหารด้วยการชุมนุมสาธารณะโดยสงบ
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้เสนอว่าการชุมนุมสาธารณะโดยสงบเป็นกลไกสำคัญของประชาชนในการปกป้องระบอบประชาธิปไตยจากการรัฐประหารโดยทหาร ผ่านการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับการต่อสู้ด้วยสันติวิธีและบทวิเคราะห์กรณีศึกษาการต่อต้านรัฐประหารในประเทศต่าง ๆ เพื่อสร้างข้อเสนอแนะสำหรับการพัฒนากลไกการใช้การชุมนุมสาธารณะต่อต้านรัฐประหารในประเทศไทย จากการศึกษาพบว่าการชุมนุมสาธารณะที่มีประสิทธิภาพในการต่อต้านการรัฐประหารจะต้องมียุทธศาสตร์ที่ชัดเจน โดยมีเป้าหมายหลักคือการทำให้ผู้ก่อการรัฐประหารไม่สามารถสถาปนาความชอบธรรมและควบคุมกลไกรัฐได้ การชุมนุมต่อต้านในระยะแรกของความพยายามรัฐประหารจะต้องเป็นไปอย่างกว้างขวาง ในการที่จะทำให้เกิดผลลัพธ์ดังกล่าวในประเทศไทย บทความนี้เสนอแนะให้มีการส่งเสริมวัฒนธรรมการชุมนุมโดยสันติ การสร้างพื้นที่สาธารณะสำหรับการชุมนุม การเตรียมความพร้อมของประชาชนในการต่อต้านการรัฐประหาร และการปรับเปลี่ยนโครงสร้างทางกายภาพเพื่อเป็นอุปสรรคต่อการรัฐประหาร
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution 4.0 International License.
O ความคิดเห็นใดๆ ที่ลงตีพิมพ์ใน CMU Journal of Law and Social Sciences เป็นของผู้เขียน (ความคิดเห็นใดๆ ของผู้เขียน กองบรรณาธิการ CMU Journal of Law and Social Sciences ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย)
O กองบรรณาธิการ CMU Journal of Law and Social Sciences ไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอกแต่ให้อ้างอิงแหล่งที่มาด้วย
เอกสารอ้างอิง
Barendt, E. Freedom of Assembly in J. Beatson และ V. Cripps (eds.), Freedom of Expression and Freedom of Information. Oxford: Oxford University Press. 2000.
Clément Nyaletsossi Voule. Protection of human rights in the context of peaceful protests during crisis situations. Report of the Special Rapporteur on the rights to freedom of peaceful assembly and of association. Human Rights Council. 2022.
Gene Sharp, The Politics of Nonviolent Action. Boston: Peter Sargent. 1973.
Roberts, Adam. Civil Resistance to Military Coups. Journal of Peace Research 12(1) 1975.
Taylor, R. K.. Training Manual for Nonviolent Defense Against the Coup d’État. Washington DC: Nonviolence International 2011.
กฤตยชณ์ แก้วโชติ. “ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับปฏิวัติรัฐประหาร กับความเป็น
‘รัฏฐาธิปัตย์.” วารสารรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, ปีที่ 4, ฉบับที่ 4, 2567, หน้า 259–281.
คำพิพากษาศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองที่ อม.9/2552.
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1153/2495.
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1662/2505.
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 45/2496.
คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญที่ 19/2564.
จีน ชาร์ป. คู่มือต้านรัฐประหาร. แปลโดย เนติวิทย์ โชติภัทร์ไพศาล, พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์นิสิตสามย่าน, 2562.
ไชยะ เทพา. “การรัฐประหารในการเมืองไทย.” วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชาการเมือง. มหาวิทยาลัยรามคำแหง. 2559.
ไทยพีบีเอส. “สถิติรัฐประหารทั่วโลก ปี 2493-2565 ไทยติดอันดับ 2 ทำสำเร็จมากที่สุด.” ไทยพีบีเอส. 19 ก.ย. 2567, https://www.thaipbs.or.th/now/infographic/331.
ธีรภัทร์ เสรีรังสรรค์. “ตัดวงจรรัฐประหาร.” Journal of Modern Learning Development 6. ฉ.1 (2564): 103–117.
ประชาไท. “ปูนเทพ ศิรินุพงศ์, ‘มายาคติเกี่ยวกับ“สิทธิพิทักษ์รัฐธรรมนูญ”ในระบอบรัฐธรรมนูญไทย.’” ประชาไท. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 มีนาคม 2558. https://prachatai.com/journal/2015/03/58524.
ประชาไท. “วรเจตน์ ภาคีรัตน์: ‘ป้องกันรัฐประหารด้วยการเขียนกฎหมาย’ เป็นไปได้จริงหรือ.” ประชาไท. https://prachatai.com/journal/2023/05/103962.
ปริญญา เทวานฤมิตรกุล. “การทำให้รัฐประหารหมดไปด้วยมาตรการทางกฎหมายและการเปลี่ยนบรรทัดฐานของศาลไทย.” วารสารนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปีที่ 53. ฉ. 2 (2567): 359–367.
ปิยบุตร แสงกนกกุล. “3 ขั้นตอน ตัดวงจรรัฐประหาร ที่ไม่มี "ทหารคนไหน" กล้าลุกมาทำอีก!.” มติชนสุดสัปดาห์, 10 ธันวาคม 2561, https://www.youtube.com/watch?v=6uO6CCBj2Qs.
พรพรรณ ชินณพงษ์. “สนามหลวงเมื่อล้อมรั้วกับบทบาทสำคัญในฐานะที่เป็นพื้นที่ประชาคมเมือง.”วารสารวิจัยและสาระสถาปัตยกรรม/การผังเมือง 18. ฉ. 2 (2564): 171–194.
พลอยธิดา เกตุแก้ว. “คู่มือต้านรัฐประหาร บัญญัติ 10 ประการในมือประชาชน.” ไทยพีบีเอส, 21 ต.ค. 2564, https://decode.thaipbs.or.th/20211019/.
พัชร์ นิยมศิลป. เสรีภาพในการชุมนุมกับกฎหมาย. กรุงเทพฯ: วิญญูชน, 2567.
พันศักดิ์ วิญญรัตน์. คู่มือรัฐประหาร. พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์สมมติ, 2556.
มติชนออนไลน์. “สุรชาติ บำรุงสุข วิเคราะห์ รัฐประหารตุรกีเหลว.” มติชนออนไลน์, 20 ก.ค. 2559, https://www.matichon.co.th/politics/news_217619.
ศูนย์นานาชาติเพื่อความขัดแย้งอย่างไร้ความรุนแรง. การขัดขืนของพลเมืองเพื่อต่อต้านการรัฐประหาร มุมมองเชิงเปรียบเทียบและมุมมองทางประวัติศาสตร์. โดย สตีเฟน ซูนส์, บรรณาธิการ มาเซก บาร์ทคาวสกี้, วอชิงตัน ดี.ซี: สำนักพิมพ์ศูนย์นานาชาติเพื่อความขัดแย้งอย่างไร้ความรุนแรง, 2560.
ศูนย์นานาชาติเพื่อความขัดแย้งอย่างไร้ความรุนแรง. “การต่อสู้ด้วยสันติวิธี: จุลสารสำหรับผู้เริ่มต้น.” 2554. สืบค้นเมื่อวันที่ 10 สิงหาคม 2568, https://www.nonviolent-conflict.org/wp-content/uploads/2018/10/Civil-Resistance-A-First-Look-Thai-full.pdf.
อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์. “การบรรยายพิเศษหัวข้อ ‘ความจริง มายา วาทกรรม ในนิติศาสตร์ไทย’.” การประชุมวิชาการนิติสังคมศาสตร์ระดับชาติ ครั้งที่ 4, คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 15 ส.ค. 2568, สืบค้นเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2568. https://www.facebook.com/OfficialLAWcmu/videos/2929086907300277.
