การพัฒนาการคิดวิเคราะห์ในการจัดการเรียนรู้ภาคปฏิบัติทางการพยาบาล

บทคัดย่อ

การจัดการศึกษาทางการพยาบาล ต้องพัฒนาให้ก้าวทันการเปลี่ยนแปลงของบริบทโลก และตอบสนองความท้าทายภาวะสุขภาพที่มีความซับซ้อน ความก้าวหน้าของระบบบริการสุขภาพ และสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว โดยจัดการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะในการประกอบวิชาชีพการพยาบาล โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ทักษะการคิดวิเคราะห์ที่จะนำไปสู่คุณภาพและความปลอดภัยในการดูแลผู้ป่วย โดยจัดการเรียนรู้ภาคปฏิบัติให้สามารถพัฒนาการคิดวิเคราะห์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนี้ (1) จัดสภาพการเรียนให้เหมาะสมและส่งเสริมการเรียนรู้ ได้แก่ เตรียมความพร้อมผู้เรียนด้านร่างกาย จิตใจและความรู้ให้ผู้เรียนตื่นตัวและพร้อมเรียนรู้ตลอดเวลา และสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่ดี คือ บรรยากาศผ่อนคลายเพื่อให้ผู้เรียนรู้สึกปลอดภัย ไม่ถูกคุกคาม มีอิสระในการพูดและการแสดงความรู้สึก และ (2) ใช้เครื่องมือกระตุ้นการคิดวิเคราะห์ คือผังมโนทัศน์หรือแผนที่ความคิด และเครื่องมือพัฒนาคุณภาพทางคลินิก ได้แก่ การตามรอยผู้ป่วย (clinical tracer) การทบทวนขณะดูแลผู้ป่วยโดยใช้กิจกรรมทบทวน C3THER ใช้ผังก้างปลา (fishing bone diagram) วิเคราะห์สาเหตุที่แท้จริงของปัญหา (root cause analysis) และใช้กระบวนการพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่องตามแนวคิด Plan Do Check Action (PDCA) ในการพัฒนาคุณภาพการพยาบาลและการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง