ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในหญิงตั้งครรภ์ในจังหวัดปทุมธานี
คำสำคัญ:
เบาหวานขณะตั้งครรภ์, น้ำตาลฟรุกโตส, ภาวะน้ำหนักเกิน, หญิงตั้งครรภ์บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบบรรยายเชิงวิเคราะห์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในหญิงตั้งครรภ์ในจังหวัดปทุมธานี ได้แก่ (1) การดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลฟรุกโตส (2) การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง (3) ภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วน (4) น้ำหนักเพิ่มขึ้นเกินเกณฑ์ในระยะตั้งครรภ์ และ
(5) ปัจจัยเสี่ยงรวมในระยะตั้งครรภ์ กลุ่มตัวอย่างเป็นหญิงตั้งครรภ์ที่ไปฝากครรภ์ในโรงพยาบาลปทุมธานี โรงพยาบาลธัญบุรีและโรงพยาบาลคลองหลวง จำนวน 140 ราย โดยเลือกตามสัดส่วนหญิงตั้งครรภ์ที่เข้ารับบริการฝากครรภ์แต่ละโรงพยาบาลร่วมกับการสุ่มเข้ากลุ่มอย่างเป็นระบบ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และแบบบันทึกค่าระดับน้ำตาลในเลือด วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Binary logistic regression ผลการวิจัยพบว่าปัจจัยที่มีผลทำนายการเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในหญิงตั้งครรภ์ในจังหวัดปทุมธานี ได้แก่ น้ำหนักเพิ่มขึ้นเกินเกณฑ์ในระยะตั้งครรภ์ (OR=1.307 , 95% CI 1.193-1.431, p=.000) และปัจจัยเสี่ยงรวมต่อการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (OR=1.614, 95% CI 1.284-2.028, p=.000) การดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลฟรุกโตส
การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง และภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนแต่ละปัจจัยไม่สามาถทำนายโอกาสเสี่ยงในการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ได้ ผลการวิจัยครั้งนี้เป็นประโยชน์ในการนำไปใช้ในการวางแผนการส่งเสริมออกแบบโครงการส่งเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อควบคุมน้ำหนักในระยะตั้งครรภ์ในหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนเพื่อป้องกันการเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์
เอกสารอ้างอิง
Aji, A., Lipoeto, N. I., Yusrawati, Y., Malik, S., Kusmayanti, N. A., & Susanto, I. et al. (2022). Association between pre-pregnancy body-mass index and gestational weight gain on pregnancy outcomes: A cohort study in Indonesian pregnant women. BMC pregnancy and childbirth, 22, 492. Doi: https://doi.org/10.1186/s12884-022-04815-8
Alamolhoda, S. H., Simbar, M., Mirmiran, P., & Mirabi, P. (2024). The effectiveness of low-trans fatty acids dietary pattern in pregnancy and the risk of gestational diabetes. Caspian journal of internal medicine, 10(2), 197-204. Doi: 10.22088/cjim.10.2.197
American Diabetes Association. (2025). Management of diabetes in pregnancy: Standards of care in diabetes-2025. Diabetes care, 48(1), S306-S320.
Aussawamaykin, R., Srisaeng, P., & Komwilaisak, R. (2023). Factors prediction of gestational diabetes mellitus among Thai women, Srinagarind hospital. Health science journal, 7(2), 15-28.
Bashir, M., Fagier, Y., Ahmed, B., & Konje, J. C. (2024). An overview of diabetes in pregnant women with obesity. Best practice and research clinical obstetrics and gynecology, 93, 1-11.
Goran, M. I., Plows, J. F., & Ventura, E. E. (2019). Effects of consuming sugars and alternative sweeteners during pregnancy on maternal and child health: Evidence for a secondhand sugar effect. Proceeding of the nutrition society, 78(3), 262-271. Doi: 10.1017/s002966511800263x.
Hanafee, A., Suthon, S., Innang, S., Songlilitchuwong, S., Masuwan, N., & Narkdontri, T. et al. (2025). Comparison of maternal characteristics and clinical parameters in Thai pregnant women with and without gestational diabetes mellitus. Diabetes research and clinical practice, 226, 112336.
Jatavan, P., Luewan, S., Sirilert, S., & Tongsong, T. (2023). Trends in the prevalence of diabetes mellitus in pregnancy during the past two decades in northern Thailand. Health care, 2023, 1315. Doi: https://doi.org/10.3390/healthcare 11091315
Kunasegaran, T., Balasubramaniam, V., Arasoo, V. J. T., Palanisamy, U. D., & Ramadas, A. (2021). Gestational diabetes mellitus in Southeast Asia: A scoping review. International journal of environmental research and public health, 18, 1272. Doi: https://doi.org/10.3390/ijerph18031272
Lappharat, S., Rathmanee, P., Jandee, K., Suksai, M., & Liabsuetrakul, T. (2022). A model for predicting gestational diabetes mellitus in early pregnancy: A prospective study in Thailand. Obstetrics and gynecology science, 65(2), 156-165.
Maneenin, M. (2024). Risk factors associated of gestational diabetes mellitus in universal screening. Journal of environmental education, medical and health, 9(4), 62-69.
Muknopparat, S. (2024). Factors associated with glycemic control among diabetes mellitus patients in primary care unit: Beung Bon, Nongsue district, Pathumtani province. Journal of public health research and innovation, 1(4), 41-51.
Ornoy, A., Beker, M., Weinstein-Fudim, L., & Ergaz, Z. (2021). Diabetes during pregnancy: A maternal disease complicating the course of pregnancy with long-term deterious effects on the offspring. A clinical review. International of molecular sciences, 22, 2965. Doi: https://doi.org/10.3390/ijms22062965
O’Reilly, S. L., Mc Auliffe, F. M., Geraghty, A. A., Burden, C., & Davies, A. (2025). Implementing weight management during and after pregnancy to reduce diabetes and CVD risk in maternal and child populations. Proceeding of the nutrition society, 84, 24-35.
Panyaso, K., Sangin, S., & Chuahorm, U. (2025). Factors associated with health-related quality of life among pregnant women with gestational diabetes mellitus in public hospital, upper northern region Thailand. Journal of Faculty of Nursing Burapha University, 28(3), 27-40.
Ray, G. W., Zeng, Q., Kusi, P., Zhang, H., Shao, T., & Yang, T. et al. (2024). Genetic and inflammatory factors underlying gestational diabetes mellitus: A review. Frontier endocrinology, 15, 1-8. Doi: https://doi.org/10.3389/fendo2024.1399694
Singnon, J., Chotiga, P., & Kapheak, K. (2025). The development of a care model for pregnant women at risk of gestational diabetes at Health Promotion Hospital, reginal health promotion center 1. Chiang Mai, 15(1), 94-109.
Sirirat, S., Ruangvutilert, P., Yapan, P., & Boriboonhirunsarn, D. (2022). Prevalence of gestational diabetes mellitus among women with lower risk for gestational diabetes mellitus in Siriraj hospital. Thai journal of obstetrics and gynecology, 30(5), 313-320.
Sweeting, A., Hannah, W., Backman, H., Catalano, P., Feghali, M., & Herman, W. et al. (2024). Epidemiology and management of gestational diabetes. The lancet, 404(10448), 175-192.
Wagan, N., Amanullah, A. T., Makhijani, P. B., & Kumari, R. (2021). Factors associated with gestational diabetes mellitus: A cross-sectional study. Cureus, 13(8), e17113. Doi: 10.7759/cureus.17113
Wang, H., Li, N., Chivese, T., Werfalli, M., Sun, H., & Yuen, L. et al. (2022). IDF Diabetes Atlas: Estimation of global and regional gestational diabetes mellitus prevalence for 2021 by International Association of Diabetes in Pregnancy Study Group’s Criteria. Diabetes research and clinical practice 183(109050), 1-7.
Wareesawedsuwan, N., & Kornpetpanee, S. (2019). Monitoring the incidence of gestational diabetes mellitus using adjusted p controlled chart. Research methodology and cognitive science, 17(2), 111-132.
Yon, H. Y., Shariff, Z. M., Yusof, B. N. M., Rejali, Z., Tee, Y. Y. S., Bindels, J., & Van der Beek, E. M. (2021). Beverage intake and the risk of gestational diabetes mellitus: The SECOST. Nutrients, 13, 2208. Doi: https://doi.org/10.3390/nu13072208
Youngwanichsetha, S., & Teeintong, K. (2023). Pregnancy outcomes and related factors. EAU Heritage journal science and technology (online), 17(3), 1–11.
Youngwanichsetha, S., & Teeintong, K. (2024). Fructose: Risk factor for diabetes in pregnant women. EAU Heritage journal science and technology (online), 18(3), 15–22.
Zhang, H., Li, X., Niu, Y., Yang, Z., Lu, Y., Su, O., & Qin, L. (2022). Fasting serum fructose is associated with the risk of gestational diabetes mellitus. BMC pregnancy childbirth, 22, 446. DOI: 10.1186/s12884-022-04768-y
Zhang, Y., Xiao, C. M., Zhang, Y., Chen, Q., Zhang, X. Q., & Li, X. F. et al. (2021). Factors associated with gestational diabetes: A meta-analysis. Journal of diabetes research, 2021, 1-18. Doi: https://doi.org/10.1155/2021/6692695
