หลักสูตรนวดไทย: มรดกทางวัฒนธรรมสุขภาพของชาติ

ผู้แต่ง

  • ศุภะลักษณ์ ฟักคำ วิทยาลัยสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา
  • นงนุช บุญแจ้ง วิทยาลัยสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา
  • กิ่งแก้ว แจ้งสวัสดิ์ วิทยาลัยสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา
  • ธัญญะ พรหมศร วิทยาลัยสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา

คำสำคัญ:

นวดไทย, วัฒนธรรมสุขภาพ, หลักสูตร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีวัตถุประสงค์คือ (1) เพื่อสำรวจหลักสูตรการนวดไทยที่มีการเรียนการสอนในปัจจุบัน (2) เพื่อศึกษารูปแบบหลักสูตรนวดไทยที่มีความสอดคล้องกับมรดกทางวัฒนธรรมสุขภาพ กระบวนการวิจัยและพัฒนา แบ่งเป็น 4 ขั้นตอน ดังนี้ (1) เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารวิชาการ และจากสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ (2) สร้างแบบสัมภาษณ์ และแบบสำรวจโครงสร้างหลักสูตร (3) เก็บข้อมูลความคิดเห็นของผู้ ทรงคุณวุฒิ จำนวน 10 ท่าน และ (4) วิเคราะห์ข้อมูล ผลการวิจัยพบว่า (1) การเรียนการสอนหลักสูตรการนวดไทยในปัจจุบันมีหลายระดับ ทั้งหลักสูตรระยะสั้น และหลักสูตรระดับปริญญาตรี ทุกหลักสูตรที่

เปิดสอนต้องได้รับรองหลักสูตรจาก (1) กองสถานประกอบการเพื่อสุขภาพ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ มีหลักสูตรเป็นมาตรฐานกลางจำนวน 13 หลักสูตร มีสถาบันที่ผ่านการรับรองหลักสูตรกลางจำนวน 765 แห่ง (2) สภาการแพทย์แผนไทย มีหลักสูตรการแพทย์แผนไทยประยุกต์ ที่รับรองตามพระราชบัญญัติวิชาชีพการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2556 จำนวน 12 แห่ง หลักสูตรแพทย์แผนไทย ที่รับรองตามพระราชบัญญัติวิชาชีพการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2556 จำนวน 20 แห่ง หลักสูตรประกาศนียบัตรแพทย์แผนไทย ที่ได้รับอนุญาตจำนวน 87 แห่ง และหลักสูตรผู้ช่วยแพทย์แผนไทย ที่ได้รับอนุญาตจำนวน 107 แห่ง หลักสูตรในปัจจุบันสามารถพัฒนาไปสู่ระดับสากลได้ การพัฒนาหลักสูตรการนวดไทยให้สอดคล้องกับการได้รับการจดทะเบียนเป็นรายการตัวแทนมรดกทางวัฒนธรรมเป็นเรื่องที่ดี สร้างความน่าเชื่อถือและความเชื่อมั่นในการรักษาด้วยการนวด ต่อยอดองค์ความรู้เดิมเพื่อพัฒนาอาชีพทั้งในและต่างประเทศ

เอกสารอ้างอิง

กองการประกอบโรคศิลปะ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2543). ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเวชกรรมไทย. กรุงเทพฯ: กองประกอบโรคศิลปะ.

Division of the Art of Healing Department of Health Service Support. (2000). Textbook of

general traditional medicine. Branch of Thai Medicine. Bangkok: Medical Practitioner

Division. (in Thai).

กองคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยและแพทย์พื้นบ้านไทย กรมการแพทย์แผนไทย. (2563). แผนยุทธศาสตร์การส่งเสริมและพัฒนานวดไทย (ฉบับที่ 1) นวดไทยมรดกไทยมรดกโลก พุทธศักราช 2563-2565. นนทบุรี

Protection and Promotion of Thai Traditional Medicine Wisdom and Thai Indigenous Medicine

Department of Thai Traditional Medicine. (2020). Strategic Plan for Promotion and

Development of Thai Massage (Version 1) Thai Heritage Thai Massage World Heritage

-2022. Nonthaburi. (in Thai).

กาญจนา คุณารักษ์. (2527). หลักสูตรและการพัฒนา. นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.

Kunarak, K. (1984). Curriculum and Development. Nakhon Pathom : Silpakorn University

Printing House. (in Thai).

กาญจนา คุณารักษ์. (2540). หลักสูตรและการพัฒนา. นครปฐม : โครงการส่งเสริมการผลิตตำราและเอกสารการสอน มหาวิทยาลัยศิลปากร.

Kunarak, K. (1997). Curriculum and Development. Nakhon Pathom : Project to promote the

production of textbooks and teaching documents. Silpakorn University. (in Thai).

ใจทิพย์ เชื้อรัตนพงษ์. (2539). การพัฒนาหลกัสูตร: หลักการและแนวปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์อลีน เพรส.

Chuerattanapong, J. (1996). Curriculum Development: Principles and Practices. Bangkok: Alean

Press. (in Thai).

มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์แผนไทยเดิมฯ อายุรเวทวิทยาลัย. (2555). ตำราหัตถเวชกรรมแผนไทย (นวดแบบราชสำนัก). กรุงเทพฯ : มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์แผนไทยเดิมฯ อายุรเวทวิทยาลัย.

Thai Traditional Medicine Rehabilitation Foundation Ayurveda College. (2012). Textbook of

Traditional Thai Craftsmanship (Royal style massage). Bangkok: Thai Traditional

Medicine Rehabilitation Foundation Ayurveda College. (in Thai).

มาลินี จุฑะรพ. (2539). จิตวิทยาการเรียนการสอน (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : ทิพยวสิุทธิ์.

Jutharop, M. (1996). Psychology of teaching and learning (2nd ed). Bangkok: Thiphayawasit. (in Thai).

มูลนิธิการแพทย์แผนไทยพัฒนา. (2550). คู่มือการนวดรักษาโรคแบบราชสำนัก. กรุงเทพฯ: ศูนย์พัฒนาตำรา

การแพทย์แผนไทย มูลนิธิการแพทย์แผนไทยพัฒนา.

Foundation of Thai Traditional Medicine Development. (2007). A manual for therapeutic

massage of the royal court. Bangkok: Textbook Development Center Thai traditional

medicine Foundation of Thai Traditional Medicine Development. (in Thai).

มูลนิธิเพื่อเด็กพิการ. (2555). ตำราการนวดไทยบำบัด (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ : มูลนิธิเพื่อเด็กพิการ

Foundation for children with disabilities. (2012). Textbook of Thai massage therapy. (4th ed) .

Bangkok: Foundation for Children with Disabilities. (in Thai).

พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ. 2559 (2559). ราชกิจจานุเบกษา, เล่มที่

ตอนที่ 19 ก, น.1-9

Act on Promotion and Preservation of Intangible Cultural Heritage B.E. 2016 (2016). Royal

Gazette, Volume No. 133 Chapter 19a, pp. 1-9. (in Thai).

ยงศักดิ์ ตันติปิฎก. (2559). ตำราการนวดไทย เล่ม 1 (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ:มูลนิธิสาธารณสุขกับการพัฒนา

Tantipitok, Y. (2016). Textbook of Thai massage volume 1 (5th ed). Bangkok: Public Health and

Development Foundation. (in Thai).

ยงศักดิ์ ตันติปิฎก. (2561). นวดไทย มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมวัฒธนธรรม

Tantipitok, Y. (2018). Thai Massage Intangible Cultural Heritage. Bangkok: Department of Cultural Promotion. (in Thai).

สมศักดิ์ นวลแก้ว และคณะ. (2557). แนวทางการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคด้วยวิธีการทางการแพทย์แผนไทยประยุกต์. กรุงเทพฯ

Nuankaew, S. et al. (2014). Guidelines for diagnosis and treatment of diseases by applied Thai

traditional medical methods. Bangkok. (in Thai).

สถาบันวัฒนธรรมศึกษา กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม. (2561). นวดไทยมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ

Institute of Cultural Studies Department of Cultural Promotion Ministry of Culture. (2018). Thai

massage intangible cultural heritage. Bangkok. (in Thai).

สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2561) ตำราพื้นฐานวิชาชีพ

การแพทย์แผนไทย เล่ม 1,2,3. นนทบุรี: กลุ่มงานวิชาการเภสัชกรรมแผนไทย สถาบันการแพทย์แผน

ไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก.

Institute of Thai Traditional Medicine Department of Thai Traditional and Alternative Medicine.

(2018) professional basic textbook Thai Traditional Medicine Volume 1,2,3. Nonthaburi:

Thai Traditional Pharmacy Academic Group institute of traditional medicine Thailand Department of Thai Traditional and Alternative Medicine. (in Thai).

สุมิตร คุณานุกร. (2532). หลักสูตรและการสอน. พิมพ์ครั้งที่ 4 . กรุงเทพฯ : ชวนพิมพ์.

Kunanukorn, S. (1989). Curriculum and teaching. 4th edition . Bangkok : Chuan Phim. (in Thai).

อภิชาติ ลิมติยะโยธิน และคณะ. (2556). คู่มืออบรมการนวดไทยแบบราชสำนัก : ภาคเทคนิค การนวดรักษา

อาการโรคที่พบบ่อย (พิมพ์ครั้งที่ 2). นนทบุรี : มูลนิธิการแพทย์แผนไทยพัฒนา

Limtiyayothin, A. et al. (2013). Handbook of Royal Thai Massage Training: Techniques of

therapeutic massage. common disease symptoms (2nd edi). Nonthaburi: Thai

Traditional Medicine Foundation. (in Thai).

อรรถวิทย์ สิงห์ศาลาแสง, ทองทิพย์ สละวงษ์ลักษณ์ และรชานนท์ ง่วนใจรัก. (2564). การพัฒนาหลักสูตร

โรงเรียนผู้สูงอายุเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการดูแลสุขภาพและป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรคความดัน

โลหิตสูง. สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา

Singsalasang, A. ,Salawonglak, T. and Nguanchairak, R. (2021). Curriculum Development Elderly

school to enhance health care capacity and prevent complications from hypertension

High Blood. Master of Public Health.

_______. (2542). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกกรมการ

การศึกษาแห่งชาติ

_______. (1999). National Education Act B.E. 2542. Bangkok: Office of the National Education

Commission. national education. (in Thai).

_______. (2545). แผนการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกกรมการ

การศึกษาแห่งชาติ

_______. (2002). National Education Plan, 1999. Bangkok: Office of the Department of

Education. national education. (in Thai).

_______. (2562). รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : ศูนย์ผู้นำนวัตกรรมหลักสูตรและ การ

เรียนรู้.

_______. (2019). Contemporary curriculum development model. Bangkok: Leadership Center

for Curriculum Innovation and Education learn. (in Thai).

________. (2562). แนวคิดหลักการพัฒนาหลักสูตร. กรุงเทพฯ : ศูนย์ผู้นำนวัตกรรมหลักสูตรและการ เรียนรู้.

________. (2019). The main concepts of curriculum development. Bangkok : Leadership Center

for Curriculum Innovation and Learning. (in Thai).

Oliva, P.F. (1992) Developing the Curriculum. (3rd ed). New York : Harper Collins.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-10-24

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย