ดนตรีที่ใช้ในประเพณีส่งสการตานคาบ : กรณีศึกษางานพระราชทานเพลิงศพพระเทพวิสุทธิคุณ (กุศล คนฺธวโร) ณ วัดสวนดอกพระอารามหลวง จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่องดนตรีที่ใช้ประเพณีส่งสการตานคาบ กรณีศึกษางานพระราชทานเพลิงศพพระเทพวิสุทธิคุณ (กุศล คนฺธวโร) ณ วัดสวนดอกพระอารามหลวง จังหวัดเชียงใหม่ มีวัตถุประสงค์การศึกษา 2 ประเด็น คือ 1. ขั้นตอนประเพณีส่งสการตานคาบ 2. ดนตรีที่ใช้ในประเพณีส่งสการตานคาบ งานวิจัยครั้งนี้เป็นงานวิจัยด้านมานุษยดุริยางควิทยา (Ethnomusicology) โดยลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนามและเขียนรายงานตามระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ผลการศึกษาพบว่า ประเพณีส่งสการตานคาบเป็นพิธีเกี่ยวกับการทำศพของชาวพุทธในล้านนา มีการสร้างปราสาทใส่ศพรูปแบบต่าง ๆ ตามลำดับชั้นยศ ถือเป็นเครื่องสักการะเชิดชูเกียรติแก่ผู้ตาย มีขั้นตอนพิธีดังนี้ 1.การตั้งศพบำเพ็ญกุศล 2. การเตรียมงานพิธีส่งสการตานคาบ 3. การสร้างปราสาทที่ใช้ในพิธีส่งสการ 4. ปอยล้อแห่ปราสาท 5. เชิญศพขึ้นบนปราสาท 6. พิธีส่งสการเผาปราสาท ขั้นตอนของประเพณีส่งสการตานคาบมีการผสมผสานระหว่างพิธีกรรมทางศาสนา พิธีกรรมจารีตดั้งเดิมและงานทางด้านศิลปวัฒนธรรมของล้านนา ล้วนเป็นกิจกรรมที่อุทิศให้แก่ผู้ตายก่อให้เกิดความสามัคคีระหว่างวัดกับชุมชน ดนตรีในประเพณีส่งสการตานคาบ กรณีศึกษางานพระราชทานเพลิงศพพระเทพวิสุทธิคุณ (กุศล คนฺธวโร) พบวงดนตรี 2 ประเภท คือ 1) วงกลองจุม ใช้ในขบวนแห่ปราสาท เพลงที่สำคัญได้แก่ เพลงปราสาทไหว 2) วงป้าดก๊อง ใช้บรรเลงประกอบพิธีกรรม สร้างบรรยากาศในงานและประกอบการแสดง เพลงที่สำคัญได้แก่ เพลงปราสาทไหว เพลงมวย เพลงเม็งคบุตร และเพลงไทยสากลสมัยนิยม