การพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการของสถาบันอุดมศึกษาตามหลักธรรมาภิบาล กรณีศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อศึกษา (1) ปัญหาเกี่ยวกับขีดความสามารถในการบริหารจัดการของสถาบันอุดมศึกษาตามหลักธรรมาภิบาล กรณีศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ (2) แนวทางการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการของสถาบันอุดมศึกษาตามหลักธรรมาภิบาล กรณีศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ และ (3) ตัวแบบของแนวทางการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการของสถาบันอุดมศึกษาตามหลักธรรมาภิบาล กรณีศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิทั้งนี้ ได้นำหลักการธรรมาภิบาล 6 ด้าน ได้แก่ ด้าน 1) ประสิทธิภาพ 2) การตอบสนอง 3) การเปิดเผยหรือโปร่งใส 4) นิติธรรม 5) การมีส่วนร่วม และ 6) คุณธรรม มาปรับใช้เป็นกรอบแนวคิดสำคัญของการศึกษาครั้งนี้

           ระเบียบวิธีวิจัยของการศึกษาครั้งนี้ ได้ออกแบบรูปแบบการวิจัยให้เป็นวิธีการวิจัยแบบผสมโดยเน้นการวิจัยเชิงปริมาณเป็นหลักและใช้การวิจัยเชิงคุณภาพเป็นข้อมูลเสริม การวิจัยเชิงปริมาณเป็นการวิจัยเชิงสำรวจเพื่อให้ได้ข้อมูลจากประชากรหรือกลุ่มตัวอย่างเป็นจำนวนมาก โดยใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล แบบสอบถามได้ผ่านการทดสอบเพื่อหาค่าความเที่ยงตรง ได้ค่าเท่ากับ 0.94 และผ่านการหาค่าความเชื่อถือได้ ที่ระดับ 0.95 ประชากร คือ บุคลากรทั้งหมดที่ปฏิบัติงานในมหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ จำนวน 448 คน โดยนำประชากรดังกล่าวมาเป็นกลุ่มตัวอย่าง การเก็บรวบรวมข้อมูลสนามดำเนินการระหว่างวันที่ 1 มิถุนายน ถึง วันที่ 1 กันยายน 2560 เก็บรวบรวมแบบสอบถามที่สมบูรณ์กลับคืนมาได้จำนวน 367 ชุด/คน คิดเป็นร้อยละ 81.92 ของประชากรทั้งหมด 448 คน วิธีวิเคราะห์ข้อมูล เป็นการวิเคราะห์ในรูปตาราง รวมทั้งใช้รูปแบบการวิเคราะห์เชิงพรรณนา สำหรับสถิติเชิงพรรณนาที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าการถดถอย

พหุคูณ และค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน ในส่วนของการวิจัยเชิงคุณภาพ เป็นการสัมภาษณ์   

แนวลึกเฉพาะผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 9 คน ซึ่งได้จากการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงเฉพาะบุคคล โดยใช้แบบสัมภาษณ์แนวลึกที่มีโครงสร้าง การสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญเป็นการสัมภาษณ์แบบตัวต่อตัว คนละไม่น้อยกว่า 60 นาที จากนั้น จึงนำข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์มาประมวล แปลความ และวิเคราะห์ไว้ในตารางพร้อมคำบรรยาย

            ผลการศึกษาพบว่า (1) ปัญหาเกี่ยวกับขีดความสามารถในการบริหารจัดการที่สำคัญคือ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมินำหลักธรรมาภิบาลมาใช้ในการบริหารจัดการเพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการไม่มาก ไม่จริงจัง และไม่ต่อเนื่องเท่าที่ควร รวมทั้งขาดตัวแบบของแนวทางการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการของมหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิตามหลักธรรมาภิบาล (2) แนวทางการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการที่สำคัญคือ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิควรกำหนดนโยบาย และแผนงานที่ชัดเจนในการนำหลักธรรมาภิบาลมาใช้ในการเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ในเวลาเดียวกัน ควรมีการประชาสัมพันธ์เพื่อแจ้งให้บุคลากรทุกระดับทราบและเข้าใจอย่างกว้างขวางและทั่วถึง รวมตลอดไปถึงการเตรียมบุคลากรให้มีความพร้อมเพื่อรองรับการนำหลักธรรมาภิบาลมาใช้ในการเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน แนวทางการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการทั้งหมดนี้ ควรดำเนินงานผ่านทางเทคโนโลยีและเครือข่ายที่ทันสมัยทั้งจากหน่วยงานภายในและภายนอกมหาวิทยาลัย และ (3) มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิควรสร้างและนำตัวแบบของแนวทางการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการของมหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิตามหลักธรรมาภิบาลไปปรับใช้เป็นกลุ่มตัวชี้วัดสำคัญของการปฏิบัติงาน และนำไปสู่การปฏิบัติจริงอย่างจริงจังและต่อเนื่อง รวมทั้งนำไปพัฒนาต่อยอดต่อไปในอนาคตอีกด้วย โดยตัวแบบของแนวทางการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการของสถาบันอุดมศึกษาตามหลักธรรมาภิบาลทั้ง 6 ด้าน ดังกล่าว ควรเรียงตามลำดับความสำคัญจากมากไปน้อย ดังนี้ ด้าน (1) ประสิทธิภาพ (2) การมีส่วนร่วม (3) นิติธรรม (4) การเปิดเผยหรือโปร่งใส (5) คุณธรรม และ (6) การตอบสนอง