การบริหารจัดการซะกาตธุรกิจของสหกรณ์อิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ : กรณีศึกษาการแจกจ่ายซะกาต

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับบทบัญญัติว่าด้วยซะกาตธุรกิจในอิสลาม 2) เพื่อศึกษารูปแบบและเปรียบเทียบการบริหารจัดการซะกาตธุรกิจของแต่ละสหกรณ์อิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 3) เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาการจัดการซะกาตธุรกิจเพื่อนำมาประยุกต์ใช้กับสหกรณ์อิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยทำการศึกษาข้อมูลจากเอกสารและการเก็บข้อมูลภาคสนาม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ เจ้าหน้าที่สหกรณ์อิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ คณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัดหรือผู้นำศาสนา นักวิชาการศาสนา ประชาชนทั่วไปที่อยู่ในกลุ่มผู้มีสิทธิรับซะกาต รวมกลุ่มตัวอย่าง 21 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์แบบเจาะลึกเกี่ยวการบริหารจัดการซะกาตธุรกิจ นำข้อมูลมาวิเคราะห์โดยวิธีการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนาและการเปรียบเทียบข้อมูล
ผลการวิจัย พบว่า 1) สหกรณ์อิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับบทบัญญัติว่าด้วยซะกาตธุรกิจเป็นอย่างดี 2) รูปแบบโครงสร้างการบริหารจัดการซะกาตของแต่ละสหกรณ์มีรูปแบบโครงสร้างที่แตกต่างกันในส่วนของการจัดสรรซะกาต ส่วนในด้านการคำนวณซะกาตมีรูปแบบการคำนวณซะกาตที่เหมือนกัน 3) ด้านการจัดสรรซะกาตของสหกรณ์อิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ จัดสรรออกเป็น 2 ส่วน ส่วนที่ 1 สหกรณ์ดำเนินการจัดสรรโดยตรง ส่วนที่ 2 จัดสรรผ่านหน่วยงานอื่นๆ 4) ส่วนรูปแบบการสรรหากลุ่มเป้าหมาย สหกรณ์อิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ดำเนินการสรรหากลุ่มเป้าหมายผ่านคณะอนุกรรมการซะกาตของแต่ละสหกรณ์ฯ 5) ด้านรูปแบบการแจกจ่ายซะกาตดำเนินการแจกจ่ายซะกาตในหลายๆรูปแบบ เช่น สร้างอาชีพแก่สมาชิก เป็นต้น 6) ด้านการติดตามผล ติดตามผลเฉพาะกลุ่มการส่งเสริมอาชีพหรือสร้างอาชีพ และสนับสนุนเพื่อการศึกษาเท่านั้น 7) ปัญหาและแนวทางในการพัฒนา ควรพัฒนาด้านความรู้ความเข้าใจบทบัญญัติว่าด้วยซะกาตธุรกิจ โดยการเครือข่ายสหกรณ์อิสลามในประเทศไทยควรจัดสัมนาแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจในด้านการบริหารจัดการซะกาตธุรกิจ เพื่อให้ระบบการบริหารจัดการซะกาตธุรกิจของสหกรณ์อิสลามมีระบบที่ชัดเจนขึ้นและเป็นไปในทิศทางเดียวกัน 8) สหกรณ์อิสลามควรจัดทำระบบฐานข้อมูลผู้มีสิทธิรับซะกาตอย่างเป็นระบบและชัดเจนเพื่อให้สามารถกระจายซะกาตให้ทั่วถึงและตรงจุด แก้ปัญหาการกระจุกของ ซะกาตแค่คนกลุ่มเดิมๆ

คำสำคัญ : การบริหารจัดการ, การแจกจ่ายซะกาต, ซะกาตธุรกิจ, สหกรณ์อิสลาม