ความสัมพันธ์ระหว่างการแลกเปลี่ยนความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับผู้ใต้บังคับบัญชาและความคิดสร้างสรรค์ของพนักงาน บทบาทการเป็นตัวแปรสื่อแบบต่อเนื่องของการเสริมสร้างพลังอำนาจเชิงจิตใจ และแรงจูงใจภายใน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการแลกเปลี่ยนความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับผู้ใต้บังคับบัญชาและความคิดสร้างสรรค์ของพนักงาน โดยมีการเสริมสร้างพลังอำนาจเชิงจิตใจและแรงจูงใจภายในเป็นตัวแปรสื่อแบบต่อเนื่อง กลุ่มตัวอย่างในการศึกษา คือ พนักงานปฏิบัติงานในองค์การเอกชน จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 395 คน โดยใช้แบบวัดที่มีค่าความเชื่อมั่นระหว่าง .74 ถึง .95 และทดสอบสมมติฐานด้วยการวิเคราะห์อิทธิพล (Path analysis) ซึ่งใช้การประมาณค่าพารามิเตอร์ด้วยวิธีการ Maximum likelihood
ผลการศึกษาพบว่า การแลกเปลี่ยนความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับผู้ใต้บังคับบัญชามีอิทธิพลทางอ้อมต่อความคิดสร้างสรรค์ของพนักงาน โดยผ่านการเสริมสร้างพลังอำนาจเชิงจิตใจและแรงจูงใจภายใน ซึ่งเป็นตัวแปรสื่อแบบต่อเนื่องอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 สำหรับการศึกษาในอนาคต เนื่องจากการศึกษาครั้งนี้ผู้วิจัยดำเนินการเก็บข้อมูลโดยใช้แบบวัดเป็นแบบวัดประเมินตนเอง ทำให้ได้รับข้อมูลในมุมมองของผู้ตอบหรือผู้ใต้บังคับบัญชาเพียงด้านเดียว ดังนั้น การศึกษาต่อไปควรเก็บข้อมูลจากทั้งหัวหน้างานและผู้ใต้บังคับบัญชา เพื่อเปรียบเทียบข้อมูลจากทั้งสองฝ่าย ซึ่งจะทำให้ได้รับข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่องานวิจัยมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้การศึกษาในอนาคตควรศึกษาตัวแปรที่เกี่ยวข้องกับภาวะผู้นำอื่นๆ เช่น ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง และภาวะผู้นำแบบแลกเปลี่ยน เป็นต้น รวมทั้งศึกษาเพิ่มเติมในกลุ่มตัวอย่างอื่นๆ ที่มีอาชีพเฉพาะเจาะจงมากขึ้น เพื่อให้ทราบถึงปัจจัยสาเหตุที่จะทำให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ได้มากยิ่งขึ้น
Article Details
1) เนื้อหาทั้งหมดของบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และองค์การ เจ้าของผลงานมีการคิด ค้นคว้า ทบทวนวิเคราะห์ สรุป เรียบเรียงและอ้างอิงข้อมูลโดยผู้แต่งเอง กองบรรณาธิการไม่มีส่วนร่วมรับผิดชอบ
2) บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้ ต้องไม่เคยได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ที่ใดมาก่อน และไม่อยู่ระหว่างการเสนอเพื่อพิจารณาตีพิมพ์ในวารสารฉบับอื่น หากตรวจพบว่า มีการตีพิมพ์ซ้ำซ้อน ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้แต่งแต่เพียงผู้เดียวในการละเมิดลิขสิทธิ์
3) ผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของวารสารห้ามนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำ เว้นเสียแต่ว่าจะได้รับอนุญาตจากทางกองบรรณาธิการวารสารฯ
เอกสารอ้างอิง
กัลยา วานิชย์บัญชา. (2556). การวิเคราะห์สมการโครงสร้าง (SEM) ด้วย AMOS. กรุงเทพฯ: สามลดา.
ชูชัย สมิทธิไกร. (2557). จิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
นิตยา สง่าวงษ์. (2545). ความสัมพันธ์ระหว่างการเสริมสร้างพลังอำนาจด้านโครงสร้าง การเสริมสร้างพลังอำนาจด้านจิตใจ การแลกเปลี่ยนระหว่างหัวหน้าหอผู้ป่วย และพยาบาลประจำการ กับความพึงพอใจในงานของพยาบาลประจำการ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบสอง พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔.
สุมาลี สุธีกุล. (2557). กลยุทธ์การบริหารเพื่อเสริมสร้างพลังอำนาจของครูในโรงเรียนประถมศึกษา (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
Amabile, T. M. (1988). A model of creativity and innovation in organizations. Research in Organizational Behavior, 10(1), 123-167.
Amabile, T. M., Hil, K. G., Hennessey, B. A., & Tighe, E. M. (1994). The work preference inventory: Assessing intrinsic and extrinsic motivational orientations: Correction. Journal of Personality and Social Psychology, 66(5), 950-967.
Amabile, T. M. (1998). How to kill creativity. Harvard Business Review, 76(5), 77-87.
Andriopoulos, C. (2001). Determinants of organisational creativity: A literature review. Management Decision, 39(10), 834-841.
Aryee, S., & Chen, Z. X. (2006). Leader–member exchange in a Chinese context: Antecedents, the mediating role of psychological empowerment and outcomes. Journal of Business Research, 59(7), 793–801.
Aslam, S. (2017). Psychological empowerment on creativity among employees of IT sector: The mediating role of creative process engagement and intrinsic motivation. Canadian Social Science, 13(6), 11-34.
Choi, D. Y., Lee, K. C., Chae, S. W. (2012). The effect of individual psychological characteristics on creativity revelation: Emphasis with psychological empowerment and intrinsic motivation. In F. M. Zanzotto, S. Tsumoto, N. Taatgen, & Y. Yao (Eds.), Brain Informatics, BI 2012 (Vol 7670, pp. 130–139). Berlin, Germany: Springer.
Chughtai, A. A. (2014). Can ethical leaders enhance their followers' creativity? Leadership, 12(2), 230-249.
Coelho, F., Augusto, M., & Lages, L., F. (2011). Contextual factors and the creativity of frontline employees: The mediating effects of role stress and intrinsic motivation. Journal of Retailing, 87(1), 31–45.
Conger, J. A., & Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482.
Dansereau, F., Graen, G.B., & Haga, W. (1975). A vertical dyad linkage approach to leadership in formal organizations. Organizational Behavior and Human Performance, 13, 46-78.
De Jesus, S. N., Rus, C. L., Lens, W., & Imaginário, S. (2013). Intrinsic motivation and creativity related to product: A meta-analysis of the studies published between 1990–2010. Creativity Research Journal, 25(1), 80–84.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.
Deci, E. L., Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., & Ryan, R. M. (1991). Motivation and education: The self-determination perspective. Educational Psychologist, 26(3), 325-346.
Dulebohn, J. H., Bommer, W. H., Liden, R. C., Brouer, R. L., & Ferris, G. R. (2012). A meta-analysis of antecedents and consequences of leader-member exchange: Integrating the past with an eye toward the future. Journal of Management, 38(6), 1715-1759.
Efron, B., & Tibshirani, R. J. (1993). An introduction to the bootstrap. Boca Raton, FL: Chapman & Hall /CRC.
Fook, C. Y., Brinten, L., Sidhu, G. K., & Fooi, F. S. (2011). Relationships between psychological empowerment with work motivation and withdrawal intention among secondary school principals in Malaysia. Social and Behavioral Sciences, (15), 2907-2911.
Gagné, M., Senécal, C. B., & Koestner, R. (1997). Proximal job characteristics, feelings of empowerment, and intrinsic motivation: A multidimensional model. Journal of Applied Social Psychology, 27(14), 1222-1240.
Gómez, C., & Rosen, B. (2001). The leader–member exchange as a link between managerial trust and employee empowerment. Group & Organization Management, 26(1), 53-69.
Gu, Q. X., Tang, T. L. P., & Jiang, W. (2015). Does moral leadership enhance employee creativity? Employee identification with leader and leader-member exchange (LMX) in the Chinese context. Journal of Business Ethics, 126(3), 513–529.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.). New York: Pearson.
Hannam, K., & Narayan, A. (2015). Intrinsic motivation, organizational justice, and creativity. Creativity Research Journal, 27(2), 214-224.
Honold, L. (1997). A review of the literature on employee empowerment. Empowerment in Organizations, 5(4), 202-212.
Joseph, D. L., Newman, D. A., & Sin, H. P. (2011). Leader-member exchange (LMX) measurement: Evidence for consensus, construct breadth, and discriminant validity. Research Methodology in Strategy and Management, 6, 89-135.
Kim, B., & George, R. T. (2005). The relationship between leader-member exchange (LMX) and psychological empowerment: A quick casual restaurant employee correlation study. Journal of Hospitality & Tourism Research, 29(4), 468-483.
Liden, R. C., & Maslyn, J. M. (1998). Multi-dimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of Management, 24, 43–72.
Liden, R. C., Wu, J. B., Cao, A. X., & Wayne, S. J. (2015). Leader‐member exchange measurement. In T. N. Bauer & B. Erdogan (Eds.), The Oxford handbook of leadermember exchange. New York, NY: Oxford University Press.
Meng, Y., Tan, J., & Li, J. (2017). Abusive supervision by academic supervisors and postgraduate research students’ creativity: The mediating role of leader–member exchange and intrinsic motivation. International Journal of Leadership in Education, (20)5, 605-617.
Miller, K., & Monge, P. (1986). Participation, satisfaction, and productivity: A meta-analytic review. The Academy of Management Journal, 29(4), 727-753.
Nahavandi, A. (2008).The art and science of leadership. Upper Saddle River, NJ: Pearson/Prentice Hall.
Pan, W., Sun, L., & Chow, I. H. S. (2012). Leader-member exchange and employee creativity: Test of a multilevel moderated mediation model. Human Performance, 25(5), 432-451.
Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior Research Methods, Instruments, and Computers. 36(4), 717–731.
Reeve, J., & Sickenius, B. (1994). Development and validation of a brief measure of the three psychological needs underlying intrinsic motivation: The Afs scales. Educational and Psychological Measurement, 54(2), 506-515.
Scott, S., & Bruce, R. (1994). Determinants of innovative behavior: A path model of individual innovation in the workplace. The Academy of Management Journal, 37, 580-607.
Shalley, C. E., & Gilson, L. L. (2004). What leaders need to know: A review of social and contextual factors that can foster or hinder creativity. The Leadership Quarterly, 15, 33-53.
Shalley, C. E., Zhou, J., & Oldham, G. R. (2004). The effects of personal and contextual characteristics on creativity: Where should we go from here? Journal of Management, 30(6), 933-958.
Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. The Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465.
Thomas, K. W., & Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An interpretive model of intrinsic task motivation. The Academy of Management Review, 15(4), 666-681.
Tierney, P., Farmer, S. M., & Graen, G. (1999). An examination of leadership and employee creativity: The relevance of traits and relationships, Personnel Psychology, 52, 591–620.
Walsh, J. P. (1995). Managerial and organizational cognition notes from a trip down memory lane. Organization Science, 6, 280-321.
Yukl, G. A. (2013). Leadership in organizations. Boston: Pearson.
Zhang, X. M., & Bartol, K. M. (2010). Linking empowering leadership and employee creativity: The influence of psychological empowerment, intrinsic motivation, and creative process engagement. Academy of Management Journal, 53, 107–128.
Zhou, J., & George, J. M. (2001). When job dissatisfaction leads to creativity: Encouraging the expression of voice. Academy of Management Journal, 44, 682-696.
Translated Thai References
Office of the National Economic and Social Development Council. (2017). Phæn phatthana setthakit læ sangkhom hæng chat chabap thi sip song Pho So 2560-2564 [The twelfth national economic and social development plan 2017-2021].
Sangawong, N. (2002). Khwamsamphan rawang kan sœmsang phalang amnat dan khrongsang kan sœmsang phalang amnat dan chitchai kan lækplian rawang huana ho phupuai læ phayaban prachamkan kap khwamphưngpho̜chai nai ngan khong phayaban prachamkan [Relationships between structural empowerment, psychological empowerment, head nurse-staff nurse exchange, and job satisfaction of staff nurses, hospitals under the jurisdiction of the Ministry of Defense] (Unpublished master’s thesis). Chulalongkorn University, Bangkok.
Smithikrai, C. (2014). Chittawitthaya utsahakam læ ongkan [Industrial and Organizational Psychology] (2nd ed.). Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Sumalee Suteekul. (2014). Konlayut kanborihan phưa sœmsang phalang amnat khong khru nai rongrian prathom sưksa [Management strategies to enhance teacher empowerment in elementary schools] (Unpublished doctoral dissertation). Chulalongkorn University, Bangkok.
Wanitbancha, K. (2013). Kan wikhro̜ samakan khrongsang ( SEM ) duai AMOS [Structural Equation Modelling (SEM) using AMOS]. Bangkok: Samon da.
