ผลของการเป็นพี่เลี้ยงทางอาชีพโดยหัวหน้างานที่มีต่อการเห็นคุณค่าในตนเอง จากความสัมพันธ์กับหัวหน้างานและพฤติกรรมการให้บริการที่เอื้อสังคมของเจ้าหน้าที่ประจำสาขาธนาคารพาณิชย์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยเชิงปริมาณและคุณภาพที่ผ่านมาทั้งระดับชาติและนานาชาติยังมีจำนวนจำกัดในการทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรความสัมพันธ์ในการทำงานแบบบูรณาการ การเห็นคุณค่าในตนเองจากความสัมพันธ์ และพฤติกรรมการให้บริการลูกค้า การวิจัยครั้งนี้ใช้มุมมองเชิงความสัมพันธ์และทฤษฎีความสอดคล้องแห่งตนเป็นกรอบในการศึกษาอิทธิพลของการเป็นพี่เลี้ยงทางอาชีพโดยหัวหน้างานที่มีต่อการเห็นคุณค่าในตนเองจากความสัมพันธ์กับหัวหน้างานและพฤติกรรมการให้บริการที่เอื้อสังคม ใช้แบบสอบถามเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลจากตัวอย่างวิจัยหลายแหล่งจำนวน 321 คู่ความสัมพันธ์ระหว่างเจ้าหน้าที่ประจำสาขาและผู้จัดการสาขาใน 72 สาขาธนาคารพาณิชย์ในภาคใต้ของประเทศไทยโดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน และใช้การวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้าง ผลวิจัยพบว่า 1) การเป็นพี่เลี้ยงทางอาชีพโดยหัวหน้างานมีอิทธิพลทางตรงเชิงบวกต่อการเห็นคุณค่าในตนเองจากความสัมพันธ์กับหัวหน้างานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 2) การเห็นคุณค่าในตนเองจากความสัมพันธ์กับหัวหน้างานมีอิทธิพลทางตรงเชิงบวกต่อพฤติกรรมการให้บริการตามบทบาทที่กำหนดและนอกเหนือบทบาทหน้าที่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติและ 3) การเห็นคุณค่าในตนเองจากความสัมพันธ์กับหัวหน้างานทำหน้าที่เป็นตัวแปรคั่นกลางแบบสมบูรณ์เชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติในอิทธิพลของการเป็นพี่เลี้ยงทางอาชีพโดยหัวหน้างานที่มีต่อพฤติกรรมการให้บริการตามบทบาทที่กำหนดและนอกเหนือบทบาทหน้าที่ ผลการวิจัยครั้งนี้ให้ข้อเสนอแนะที่ก่อให้เกิดประโยชน์ทั้งในทางทฤษฎีและปฏิบัติ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1) เนื้อหาทั้งหมดของบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และองค์การ เจ้าของผลงานมีการคิด ค้นคว้า ทบทวนวิเคราะห์ สรุป เรียบเรียงและอ้างอิงข้อมูลโดยผู้แต่งเอง กองบรรณาธิการไม่มีส่วนร่วมรับผิดชอบ
2) บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้ ต้องไม่เคยได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ที่ใดมาก่อน และไม่อยู่ระหว่างการเสนอเพื่อพิจารณาตีพิมพ์ในวารสารฉบับอื่น หากตรวจพบว่า มีการตีพิมพ์ซ้ำซ้อน ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้แต่งแต่เพียงผู้เดียวในการละเมิดลิขสิทธิ์
3) ผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของวารสารห้ามนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำ เว้นเสียแต่ว่าจะได้รับอนุญาตจากทางกองบรรณาธิการวารสารฯ
เอกสารอ้างอิง
กุลธีรา ทองใหญ่ และวิษณุพงษ์ โพธิพิรุฬห์. (2566). อิทธิพลของภาวะผู้นําแบบผู้ประกอบการต่อผลการดําเนินงานด้านการเงินของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม: บทบาทของตัวแปรคั่นกลางทุนทางปัญญาและความพึงพอใจของลูกค้า. วารสารการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และองค์การ, 15(1), 101-127.
ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2566). สรุปจำนวนสาขาและจุดให้บริการของธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ. https://app.bot.or.th/BTWS_STAT/statistics/BOTWEBSTAT.aspx?reportID=904
ธานินทร์ ศิลป์จารุ. (2563). การวิจัยและวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติด้วย SPSS และ AMOS. กรุงเทพฯ : ห้างหุ้นส่วนสามัญบิสซิเนสอาร์แอนด์ดี.
นรุตม์ พรประสิทธิ์. (2562). การพัฒนามาตรวัดการเห็นคุณค่าในตนเองจากความสัมพันธ์. วารสารสมาคมนักวิจัย, 24(2), 200-211.
อิศรัฏฐ์ รินไธสง. (2565). การวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้างสำหรับการวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์. บริษัท นีโอพ้อยท์ (1995) จำกัด.
Ackfeldt, A. L., & Wong, V. (2006). The antecedents of prosocial service behaviours: An empirical investigation. The Service Industries Journal, 26(7), 727–745. https://doi.org/10.1080/02642060600898237
Afshan, G., & Serrano-Archimi, C. (2022). My supervisor supports me better than the past: integration of social and temporal comparison. Journal of Economic and Administrative Sciences, 38(1), 41-59. https://doi.org/10.1108/JEAS-07-2020-0128
Afshan, G., Serrano-Archimi, C., Landry, G., & Javed, U. (2022). Am I worthy to my leader? Role of leader-based self-esteem and social comparison in the LMX-performance relationship. Human Systems Management, 41(3), 341-356. https://doi.org/10.3233/HSM-211226
Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411. https://doi.org/10.1037/0033-2909.103.3.411
Arain, G. A., Bhatti, Z. A., Crawshaw, J. R., Ali, I., & Papa, A. (2022). Does LMX always promote employee voice? A dark side of migrant working in Saudi Arabia. International Journal of Manpower, 43(1), 148-167. https://doi.org/10.1108/IJM-03-2021-0166
Bagozzi, R. P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the Academy of Marketing Science, 16, 74-94. https://doi.org/10.1007/BF02723327
Bettencourt, L. A., & Brown, S. W. (1997). Contact employees: Relationships among workplace fairness, job satisfaction and prosocial service behaviors. Journal of Retailing, 73(1), 39-61. https://doi.org/10.1016/S0022-4359(97)90014-2
Brislin, R. W. (1980). Translation and content analysis of oral and written materials. In H. C. Triandis & J. W. Berry (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology (Vol. 2, pp. 389–444). Boston, MA: Allyn & Bacon.
Burn, N., & Grove, S. K. (2005). The practice of nursing research: Conduct, critique & utilization (5th ed.). Philadelphia: W. B. Saunders.
Eisenberger, R., Stinglhamber, F., Vandenberghe, C., Sucharski, I. L., & Rhoades, L. (2002). Perceived supervisor support: contributions to perceived organizational support and employee retention. Journal of Applied Psychology, 87(3), 565. https://doi.org/10.1037//0021-9010.87.3.565
Ferris, D. L., Brown, D. J., Lian, H., & Keeping, L. M. (2009). When does self-esteem relate to deviant behavior? The role of contingencies of self-worth. Journal of Applied Psychology, 94(5), 1345. https://doi.org/10.1037/a0016115
Fletcher, J. K., & Kaufer, K. (2003). Shared leadership: Paradox and possibility. In C. L. Pearce & J. C. Conger (Eds.), Shared leadership: Reframing the hows and whys of leadership (pp. 21–47). Thousand Oaks, CA: Sage Publications. https://doi.org/10.4135/9781452229539.n2
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
Gardner, D. G., & Pierce, J. L. (1998). Self-esteem and self-efficacy within the organizational context: An empirical examination. Group & Organization Management, 23(1), 48–70. https://doi.org/10.1177/1059601198231004
Gardner, D. G., Van Dyne, L., & Pierce, J. L. (2004). The effects of pay level on organization-based self-esteem and performance: A field study. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(3), 307–322. https://doi.org/10.1348/0963179041752646
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2018). Multivariate data analysis: Pearson new international edition (8th ed.). Cengage Learning EMEA.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2006). Multivariate data analysis (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
Hameed, I., Arain, G. A., & Nicolau, J. L. (2023). Leader knowledge hiding and employee change-oriented voice: A dual mediation process. Tourism Management, 98, 104781. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2023.104781
He, W., Zhou, R. Y., Long, L. R., Huang, X., & Hao, P. (2018). Self-sacrificial leadership and followers' affiliative and challenging citizenship behaviors: A relational self-concept-based study in China. Management and Organization Review, 14(1), 105–133. https://doi.org/10.1017/mor.2017.9
Hsu, F. S., Liu, Y. A., & Tsaur, S. H. (2019). The impact of workplace bullying on hotel employees' well-being: Do organizational justice and friendship matter? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 31(4), 1702–1719. https://doi.org/10.1108/IJCHM-04-2018-0330
Hulin, C. L., & Mayer, L. J. (1986). Psychometric equivalence of a translation of the Job Descriptive Index into Hebrew. Journal of Applied Psychology, 71(1), 83–89. https://doi.org/10.1037/0021-9010.71.1.83
Kang, H. J. A., Kim, W. G., Choi, H. M., & Li, Y. (2020). How to fuel employees' prosocial behavior in the hotel service encounter. International Journal of Hospitality Management, 84, 102333. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2019.102333
Kim, H., & Qu, H. (2020). The mediating roles of gratitude and obligation to link employees' social exchange relationships and prosocial behavior. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 32(2), 644–664. https://doi.org/10.1108/IJCHM-04-2019-0373
Kim, H., & Qu, H. (2023). Exploring the antecedents and consequences of hospitality employees' organization-based self-esteem. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 22(4), 613–634. https://doi.org/10.1080/15332845.2023.2208000
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2nd ed.). Guilford Press.
Korman, A. K. (1970). Toward an hypothesis of work behavior. Journal of Applied Psychology, 54, 31–41. https://doi.org/10.1037/h0028656
K Korman, A. K. (1976). Hypothesis of work behavior revisited and an extension. Academy of Management Review, 1(1), 50–63. https://doi.org/10.5465/amr.1976.4408762
Landry, G., & Vandenberghe, C. (2009). Role of commitment to the supervisor, leader–member exchange, and supervisor-based self-esteem in employee–supervisor conflicts. The Journal of Social Psychology, 149(1), 5–28. https://doi.org/10.3200/SOCP.149.1.5-28
Likert, R. (1932). A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology. 22(140), 5-55.
Liu, J., Hui, C., Lee, C., & Chen, Z. X. (2013). Why do I feel valued and why do I contribute? A relational approach to employees' organization-based self-esteem and job performance. Journal of Management Studies, 50(6), 1018–1040. https://doi.org/10.1111/joms.12037
Lord, R. G., & Brown, D. J. (2001). Leadership, values, and subordinate self-concepts. The Leadership Quarterly, 12(2), 133–152. https://doi.org/10.1016/S1048-9843(01)00072-8
Lord, R. G., Brown, D. J., & Freiberg, S. J. (1999). Understanding the dynamics of leadership: The role of follower self-concepts in the leader/follower relationship. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 78(3), 167–203. https://doi.org/10.1006/obhd.1999.2832
Meira, J. V. D. S., & Hancer, M. (2021). Using the social exchange theory to explore the employee–organization relationship in the hospitality industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 33(2), 670–692. https://doi.org/10.1108/IJCHM-06-2020-0538
Manhas, P. S., & Tukamushaba, E. K. (2015). Understanding service experience and its impact on brand image in the hospitality sector. International Journal of Hospitality Management, 45, 77–87. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2014.11.010
Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. New York: McGraw-Hill Book.
Oldham, G. R., & Hackman, J. R. (2010). Not what it was and not what it will be: The future of job design research. Journal of Organizational Behavior, 31(2–3), 463–479. https://doi.org/10.1002/job.678
Peng, B., & Potipiroon, W. (2022a). Fear of losing jobs during COVID-19: Can psychological capital alleviate job insecurity and job stress? Behavioral Sciences, 12(6), 168. https://doi.org/10.3390/bs12060168
Peng, B., & Potipiroon, W. (2022b). The effect of job insecurity on bank employees’ job stress and job burnout during COVID-19: A moderated mediation model. ABAC Journal, 42(3), 38–56.
Pierce, J. L., & Gardner, D. G. (2004). Self-esteem within the work and organizational context: A review of the organization-based self-esteem literature. Journal of Management, 30(5), 591–622. https://doi.org/10.1016/j.jm.2003.10.001
Pierce, J. L., Gardner, D. G., Cummings, L. L., & Dunham, R. B. (1989). Organization-based self-esteem: Construct definition, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 32(3), 622–648. https://doi.org/10.2307/256437
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., & Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: A critical review of the literature and recommended remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879–903. https://doi.org/10.1037/0021-9010.88.5.879
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., & Podsakoff, N. P. (2012). Sources of method bias in social science research and recommendations on how to control it. Annual Review of Psychology, 63(1), 539–569. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-120710-100452
Rosenberg, M., Schooler, C., Schoenbach, C., & Rosenberg, F. (1995). Global self-esteem and specific self-esteem: Different concepts, different outcomes. American Sociological Review, 60(1), 141–156. https://doi.org/10.2307/2096350
Rovinelli, R. J., & Hambleton, R. K. (1976, April 19–23). On the use of content specialists in the assessment of criterion-referenced test item validity. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, California, United States. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED121845.pdf
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
Sguera, F., Bagozzi, R. P., Huy, Q. N., Boss, R. W., & Boss, D. S. (2018). The more you care, the worthier I feel, the better I behave: How and when supervisor support influences (un)ethical employee behavior. Journal of Business Ethics, 153(3), 615–628. https://doi.org/10.1007/s10551-016-3339-8
Van Knippenberg, D., Van Knippenberg, B., De Cremer, D., & Hogg, M. A. (2004). Leadership, self, and identity: A review and research agenda. The Leadership Quarterly, 15(6), 825–856. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2004.09.002
